Türkiye'nin Atatürk döneminde (1923-1938) yaşadığı; Musul Sorunu, Nüfus Mübadelesi Sorunu, Boğazlar Sorunu, Hatay Sorunu ve Bozkurt-Lotus Sorunu Milletler Cemiyeti'ne çözülmek amacıyla taşınmıştır. Bu sorunlardan sadece Musul Sorunu Türkiye aleyhine (zararına) çözülmüş; fakat diğer sorunlar süreç içerisinde, Türkiye lehine (yararına) çözüme kavuşturulmuştur.
→Musul Sorunu:
Türkiye ile İngiltere arasında yaşanan sorundur. Lozan Barış Anlaşması'nda çözüme kavuşmayan sorundur. Musul Sorunu, Lozan'da dokuz ay içerisinde Türkiye ile Irak'ın mandası Büyük Britanya (İngiltere) arasında yapılacak görüşmelere bırakılmıştı. Bu süreçte gelişme olmazsa sorun Milletler Cemiyeti'ne götürülecekti. 1924 Haliç Konferansı, İngiltere'nin kasıtlı çözümsüzlük tavrı yüzünden yine çözülemeyince, sorun Milletler Cemiyeti'ne götürüldü. O dönem henüz Türkiye'nin dahil olmadığı ve İngiltere'nin çok etkin olduğu Milletler Cemiyeti ise Musul Komisyonu oluşturup bölgenin Irak sınırları içerisinde kalmasını onayladı. Bundan sonra yapılan 1926 Ankara Anlaşması ile Musul, İngiltere'nin mandası Irak'a bırakıldı.
→Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler ve kronolojik olaylar yapısını görmek için BKZ.→Musul Sorununun Kronolojik Silsilesi↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/musul-sorunuyla-ilgili-olaylar.html
→Ayrıca BKZ.→Milletler Cemiyeti Musul Komisyonu Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/milletler-cemiyeti-musul-komisyonu-nedir.html
→ Nüfus Mübadelesi Sorunu:
Türkiye ile Yunanistan arasında yaşandı. Lozan'a göre; Batı Trakya Türkleri ve İstanbul Rumları haricindeki tüm Rum ve Türk nüfusları iki ülke arasında mübadele (değiş-tokuş, değişim) yapacaktı. Ancak Yunanistan, çözüm uygulanırken sorunlar çıkardı. Bunun üzerine 1928'de Milletler Cemiyeti sorunu çözmeye çalıştı. Fakat tarafları memnun edemedi. Sorun 10 Haziran 1930'da Türk-Yunan Ahali Mübadele Anlaşması ile çözüldü. Türkiye ve Yunanistan dost iki ülke oldu.
→Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olmak için BKZ.↴
→Konu ile ilgili özet bilgi sahibi olmak için BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/turk-rum-nufus-mubadelesi-nedir-ozet.html
→Boğazlar Sorunu:
Lozan Anlaşması'na göre boğazlarla ilgili anlaşma hükümleri, Türkiye'nin başkanlığında bir komisyon tarafından denetlenecekti. Bu durum Türkiye'nin bölgede egemenlik haklarını zedeledi. 1930'lu yıllarda İtalya, Almanya ve Japonya'nın saldırgan- yayılmacı politikaları tüm dünyayı tehdit etmeye başladı. Bu durumu bahane gösteren Türkiye sorunun çözümünü istedi. Milletler Cemiyeti'ne girişimde bulundu. 1935'de Türkiye Milletler Cemiyetinden boğazlarla ilgili Lozandaki silahsızlandırma maddelerini iptalini istedi. Uzun süre bu konuda baskısını sürdürdü. MC. Genel Sekreterliğine konu ile ilgili nota gönderdi. Böylece boğazlar için konferans yapılması için üye ülkeleri ikna etti. 20 Temmuz 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sorun Türkiye'nin lehine çözümlendi. Boğazlar komisyonu kaldırılarak bölge tamamen Türkiye denetimine bırakıldı.
→Hatay Sorunu:
Türkiye ile Fransa arasında yaşanan bir sorundur. 20 Ekim 1921 Ankara Anlaşması ile Misak-ı Milli toprağı Hatay, Fransa mandası Suriye sınırları içerisinde kaldı. Lozan'da da bu anlaşmanın hükümleri kabul edildi. Fakat anlaşma hükümlerine Fransa tarafından uyulmayınca Türkiye sorunu Milletler Cemiyetine götürdü. Fransa dünyadaki yayılmacı politikaların tehlikesine karşı Suriye mandasından 1936'da çekilmişti. Bu süreçte Fransa ve Türkiye İskenderun Sancak Sorununu (Hatay Sorunu) cemiyet gündemine taşıdı. Cemiyet tarafından Sandler Raporu hazırlandı. Raporla Hatay, yarı özerk bir bölge statüsü kazandı. 1938'de Hatay Bağımsız Cumhuriyeti kuruldu. 30 Haziran 1939'da ise Hatay Türkiye topraklarına katıldı.
Konu ile ilgili BKZ.→ 1921 Ankara Anlaşması Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/1921-ankara-anlasmasi-nedir.html
Konu ile ilgili Ayrıca BKZ.→Sandler Raporu Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/sandler-raporu-nedir.html
→Bozkurt-Lotus Sorunu:
Türkiye ile Fransa arasında yaşanan sorundur. Türk gemisi Bozkurt ile Fransız gemisi Lotus'un kazası sonrası, mahkemesinin Türkiye'de görülmesine karşı Fransa'nın buna karşı çıkması olayıdır. Olay MC'ye götürülmüştür. Türkiye haklı çıkmıştır.
Ayrıntılı Bilgi için BKZ.→Bozkurt-Lotus Olayı Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/bozkurt-lotus-davasi-ve-onemi-nedir.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
→Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiler ve kronolojik olaylar yapısını görmek için BKZ.→Musul Sorununun Kronolojik Silsilesi↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/musul-sorunuyla-ilgili-olaylar.html
→Ayrıca BKZ.→Milletler Cemiyeti Musul Komisyonu Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/milletler-cemiyeti-musul-komisyonu-nedir.html
→ Nüfus Mübadelesi Sorunu:
Türkiye ile Yunanistan arasında yaşandı. Lozan'a göre; Batı Trakya Türkleri ve İstanbul Rumları haricindeki tüm Rum ve Türk nüfusları iki ülke arasında mübadele (değiş-tokuş, değişim) yapacaktı. Ancak Yunanistan, çözüm uygulanırken sorunlar çıkardı. Bunun üzerine 1928'de Milletler Cemiyeti sorunu çözmeye çalıştı. Fakat tarafları memnun edemedi. Sorun 10 Haziran 1930'da Türk-Yunan Ahali Mübadele Anlaşması ile çözüldü. Türkiye ve Yunanistan dost iki ülke oldu.
→Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olmak için BKZ.↴
→Konu ile ilgili özet bilgi sahibi olmak için BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/turk-rum-nufus-mubadelesi-nedir-ozet.html
→Boğazlar Sorunu:
Lozan Anlaşması'na göre boğazlarla ilgili anlaşma hükümleri, Türkiye'nin başkanlığında bir komisyon tarafından denetlenecekti. Bu durum Türkiye'nin bölgede egemenlik haklarını zedeledi. 1930'lu yıllarda İtalya, Almanya ve Japonya'nın saldırgan- yayılmacı politikaları tüm dünyayı tehdit etmeye başladı. Bu durumu bahane gösteren Türkiye sorunun çözümünü istedi. Milletler Cemiyeti'ne girişimde bulundu. 1935'de Türkiye Milletler Cemiyetinden boğazlarla ilgili Lozandaki silahsızlandırma maddelerini iptalini istedi. Uzun süre bu konuda baskısını sürdürdü. MC. Genel Sekreterliğine konu ile ilgili nota gönderdi. Böylece boğazlar için konferans yapılması için üye ülkeleri ikna etti. 20 Temmuz 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sorun Türkiye'nin lehine çözümlendi. Boğazlar komisyonu kaldırılarak bölge tamamen Türkiye denetimine bırakıldı.
→Hatay Sorunu:
Türkiye ile Fransa arasında yaşanan bir sorundur. 20 Ekim 1921 Ankara Anlaşması ile Misak-ı Milli toprağı Hatay, Fransa mandası Suriye sınırları içerisinde kaldı. Lozan'da da bu anlaşmanın hükümleri kabul edildi. Fakat anlaşma hükümlerine Fransa tarafından uyulmayınca Türkiye sorunu Milletler Cemiyetine götürdü. Fransa dünyadaki yayılmacı politikaların tehlikesine karşı Suriye mandasından 1936'da çekilmişti. Bu süreçte Fransa ve Türkiye İskenderun Sancak Sorununu (Hatay Sorunu) cemiyet gündemine taşıdı. Cemiyet tarafından Sandler Raporu hazırlandı. Raporla Hatay, yarı özerk bir bölge statüsü kazandı. 1938'de Hatay Bağımsız Cumhuriyeti kuruldu. 30 Haziran 1939'da ise Hatay Türkiye topraklarına katıldı.
Konu ile ilgili BKZ.→ 1921 Ankara Anlaşması Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/1921-ankara-anlasmasi-nedir.html
Konu ile ilgili Ayrıca BKZ.→Sandler Raporu Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/sandler-raporu-nedir.html
→Bozkurt-Lotus Sorunu:
Türkiye ile Fransa arasında yaşanan sorundur. Türk gemisi Bozkurt ile Fransız gemisi Lotus'un kazası sonrası, mahkemesinin Türkiye'de görülmesine karşı Fransa'nın buna karşı çıkması olayıdır. Olay MC'ye götürülmüştür. Türkiye haklı çıkmıştır.
Ayrıntılı Bilgi için BKZ.→Bozkurt-Lotus Olayı Nedir?↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/bozkurt-lotus-davasi-ve-onemi-nedir.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Yorumlar
Yorum Gönder