Atatürk'ün Komutanlık Yeteneği ve Cephede Verdiği Tarihe Geçmiş Emirler

         Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk, Harbiye'den iyi derece ile mezun olmuş, savaş meydanlarında kazandığı başarılar ile askeri rütbelerini almış, bir askeri taktik uzmanı, Türk orduları başkomutanıdır. 

       Atatürk; stratejik savunma, mevzi savunma, kıyı savunma, karşı taarruz, stratejik taarruz, mahdut hedefli taarruz, başarıdan faydalanma, takip, geri çekilme, oyalama muharebesi, dağ muharebesi, çöl  muharebesi gibi savaş stratejilerini ve tekniklerini uygulamış bir komutandır.

   Savaş komuta ederken verdiği emirler; stratejik ve siyasi açılardan önem arz eder. Katıldığı savaşlarda verdiği tarihi emirler, onun teorik ve pratik açılardan komutanlık yetisini göstermesi bakımından önemlidir:

→ ''Ben size taarruzu değil; ölmeyi emrediyorum'':

  Atatürk bu emri, 25 Nisan 1915 saat 10.00'da, Çanakkale -Arıburnu- Conkbayırı Muharebelerinde 57. Piyade Alayı'na vermişti. Gelibolu 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, Arıburnu Cephesi-Conkbayırı bölgesinde cephanesi bittiği için geri çekilen askerleri onları takip eden düşman askerlerine karşı yatıp mevzi almalarını emrederek önce zaman kazanmış; sonra da ileriye intikal ettirdiği 57. Alay askerlerini düşmana karşı taarruz ettirmişti.

→Ayrıntılı bilgi için BKZ.→Atatürk: 'Ben Size Taarruzu Değil Ölmeyi Emrediyorum...' Emrini Hangi Cephede Verdi?↴

http://www.sessiztarih.net/2020/06/ataturk-ben-size-taarruzu-degil-olmeyi.html

→Kütahya-Eskişehir Muharebeleri Sırasında, Ordunun 100 km Geriye, Sakarya Irmağı'nın Doğusuna çekilme Emri:

   Yunan Kuvvetleri'nin Bursa ve Uşak üzerinden topyekun saldırısı, Kütahya Eskişehir Savaşları'nın Türk ordusu aleyhine gelişmesine yol açtı. Düşmanı geniş alanda yıpratarak zaman kazanmak amacı ile İsmet Paşa'ya verdiği emirle; ordunun Eskişehir'in kuzey ve güneyi doğrultusunda toplanmasını, Sakarya Irmağı'nın doğusuna doğru geri çekilmesini emretmişti. Bu karar çok kritik ve zor bir karardı. Yaşanan mağlubiyet ile Kurtuluş Savaşı'nın kaderi değişebilirdi. Fakat ordunun toplanması, yeniden düzene girmesi, dinlenmesi ve eksikliklerinin giderilmesi için zaman kazanılması açısından isabetli bir karar olmuştu. Ayrıca Yunanlıların menzilleri uzamış, ikmal yapmaları  ve taarruz düzenlerini değiştirmeleri gerekmişti. Bu süreçten sonra Mustafa Kemal Paşa 5 Ağustos 1921'de ''Başkomutan'' olarak Türk ordularının başına geçti.

→''Hattı müdâfaa yoktur; sathı müdâfaa vardır. O satıh bütün vatandır.Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça terk olunamaz'':

     Bu taktiksel emri Sakarya Meydan Savaşı'nda vermişti. Başkomutan Mustafa Kemal Türk ordularını 100 km kadar geriye çekerek düşman ordularını geniş bir alanda karşılama ve savunma yapma taktiği ile hareket edecekti. Atatürk verdiği bu emir ile yapılacak şiddetli ve dirençli bit mevzi savunmasının çok kritik ve önemli olduğunu, aslında savunulacak alanın vatan olduğunu, bu alan kaybedilirse vatanın elden gideceğini belirtmişti. Mevzi savunmasının ön cephesini elde bulundurmak yerine; savunmayı tek bir hatta değil de karış karış derinlikte yapılmasını emretmişti. Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılması Gazi'nin stratejik emrinin doğru olduğunu göstermişti.

→Ayrıntılı bilgi için BKZ.→Atatürk: 'Hatt-ı Müdâfaa Yoktur, Sath-ı Müdâfaa Var...' Emrini Hangi Savaşta Verdi?↴

http://www.sessiztarih.net/2020/06/ataturk-hatti-mudafaa-yok-sathi-mudafaa.html


→''Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri.'': 

  Atatürk bu emri, Büyük Taarruz için vermişti. Emirde Akdeniz diye kastedilen bugünkü Türkiye'nin Ege Bölgesi kentleri, kasabaları ve köyleridir. 26 Ağustos 1922'de Afyon- Dumlupınar taarruzu ve 30 Ağustos 1922'de Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile Yunan ordusu bozguna uğratılmıştı. Yunan orduları dağılmış bir biçimde kaçarak geri çekiliyordu. Bunların derlenip bir yerde toplanmasına engel olmak geriyordu. Özellikle Milne Hattı diye tabir edilen Akhisar-Salihli-Ödemiş yöreleri ve İzmir çevresinde toplanıp savunma yapabilirlerdi. Bu durumun önünü almak ve düşmanı bölgeden, yurttan atmak maksatlarıyla bu emir verildi. Böylece İzmir'in işgalinden beri 26 ayda Kütahya- Eskişehir mevzilerine kadar ilerleyen düşman ordusu, sadece 14 günde tüm bölgeden geri püskürtüldü.

→Ayrıntılı bilgi için BKZ.→Atatürk: 'Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz. İleri.' Emrini Hangi Savaşta Hangi Hedefe Verdi?↴

http://www.sessiztarih.net/2020/06/ataturk-ordular-ilk-hedefiniz-akdeniz.html

Derleyen: Ali ÇİMEN

Kaynakça:

→Gazi M. Kemal ATATÜRK, Nutuk( Söylev)- Cilt I- II, (Günümüz diline çevirip basıma hazırlayan Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu) Kurtiş Matbaası 39. Baskı, Eylül 2002.

→Suat İLHAN, Atatürk'ün Cephede Verdiği Dört Emir, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:III, Sayı: 9, Temmuz 1987, s. 479-486.