Başkomutan Gazi Mustafa Kemal, Başkomutanlık Meydan Muharebesi kazanıldıktan sonra Büyük Taarruz'da Türk ordularına, ''İlk hedefiniz Akdenizdir. İleri!'' emrini, günümüz Ege Bölgesi'ndeki kentleri, kasabaları köyleri düşman işgalinden kurtarmak amacı ile vermiştir.
O dönemde, günümüzde Ege Denizi olarak söylenen deniz de Akdeniz olarak bilindiğinden, emrin geçtiği son nokta, İzmir'de denize kadar düşmanı kovalamaktı. Osmanlı coğrafya kitaplarında Akdeniz ya da Adalar Denizi, boğazlara kadar uzanan denizdi. İstanbul Boğazı'ndan sonra ise Karadeniz başlıyordu. Yunan mitolojisindeki ''Ege'' kavramı 1941 I. Coğrafya Kongresi ile birlikte kullanılmaya başlandı.
26 Ağustos 1922'de, Afyon- Kocatepe'de Türk topçusun başlattığı ateş ile düşman üstüne yürüyen Türk Orduları, 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar Meydan Muharebesi'ni (Başkomutanlık Meydan Savaşı) kazanmıştı. Yunan Orduları Başkomutanı General Trikupis de esir alınmıştı. Atatürk'ün amacı, düşman ordularından bölgeyi temizleyip onları imha etmekti. Bundan sonra Atatürk en uzak noktayı hedef gösterdi:
''Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini nazarı dikkate alınarak ilerlemelerini ve herkesin akıl kuvvetini ve yurtseverlik kaynaklarını kullanarak yarışmaya devam etmelerini isterim. Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!''
Emir sonrası, Türk Orduları üç koldan İzmir yönüne doğru ilerlemeye, Yunan kuvvetlerini kovalamaya başladı. Uşak, Eskişehir, Balıkesir, Bilecik, Aydın, Manisa düşmandan temizlendi. Yunan orduları dağılmış ve şaşkın biçimde kaçarken, geçtiği yerlere elinden geldiğince zarar veriyordu. 9 Eylül 1922'de Türk orduları İzmir'e girdi. Düşman askerleri İzmir'de kıyıdan uzaklaşan gemilere binmek için denize atlayıp yüzerek gemilere ulaşmaya çalıştılar. Türk Orduları bundan sonra yönünü kuzeye doğru, önce Güney Marmara kıyıları sonra İstanbul'a çevirince; Yunan ordusunu tetikçi olarak kullanan emperyalist İngiltere ateşkes istemek zorunda kaldı.
Büyük Taarruz Türk Orduları tarafından başarı ile sonuçlandı. 15 Mayıs 1919'da İzmir'de başlayan Yunan işgali, 26 ayda Ankara önlerine kadar gelmişti. Fakat Büyük taarruz ile Türk orduları sadece 2 haftada 150 bin kilometrekare alanda düşmanı dışarı atmayı başardı. Türk orduları 400-500 kilometre ilerlemiş; Harp tarihçisi Orgeneral Ali Fuat Erden'in deyişiyle, ''motorsuz yıldırım harbi'' yapmıştı. Türkler siyasi anlamda, yeniden Akdeniz'e indi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Suat İLHAN, Atatürk'ün Cephede Verdiği Dört Emir, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:III, Sayı: 9, Temmuz 1987, s. 479-486.
→Sinan MEYDAN, ''Ne Muazzam Zaferdi O! Büyük Taarruz'', Sözcü Gazetesi, 28 Ağustos 2017.
Genel ağdan ulaşmak içi BNZ.↴
https://www.sozcu.com.tr/2017/yazarlar/sinan-meydan/ne-muazzam-zaferdi-o-buyuk-taarruz-1991544/
→Atilla KOLLU, ''Büyük Zafer (Öncesi ve Sonrası İle), Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:VIII, Sayı:24, Temmuz 1992, 481-560.
O dönemde, günümüzde Ege Denizi olarak söylenen deniz de Akdeniz olarak bilindiğinden, emrin geçtiği son nokta, İzmir'de denize kadar düşmanı kovalamaktı. Osmanlı coğrafya kitaplarında Akdeniz ya da Adalar Denizi, boğazlara kadar uzanan denizdi. İstanbul Boğazı'ndan sonra ise Karadeniz başlıyordu. Yunan mitolojisindeki ''Ege'' kavramı 1941 I. Coğrafya Kongresi ile birlikte kullanılmaya başlandı.
26 Ağustos 1922'de, Afyon- Kocatepe'de Türk topçusun başlattığı ateş ile düşman üstüne yürüyen Türk Orduları, 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar Meydan Muharebesi'ni (Başkomutanlık Meydan Savaşı) kazanmıştı. Yunan Orduları Başkomutanı General Trikupis de esir alınmıştı. Atatürk'ün amacı, düşman ordularından bölgeyi temizleyip onları imha etmekti. Bundan sonra Atatürk en uzak noktayı hedef gösterdi:
''Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini nazarı dikkate alınarak ilerlemelerini ve herkesin akıl kuvvetini ve yurtseverlik kaynaklarını kullanarak yarışmaya devam etmelerini isterim. Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!''
Emir sonrası, Türk Orduları üç koldan İzmir yönüne doğru ilerlemeye, Yunan kuvvetlerini kovalamaya başladı. Uşak, Eskişehir, Balıkesir, Bilecik, Aydın, Manisa düşmandan temizlendi. Yunan orduları dağılmış ve şaşkın biçimde kaçarken, geçtiği yerlere elinden geldiğince zarar veriyordu. 9 Eylül 1922'de Türk orduları İzmir'e girdi. Düşman askerleri İzmir'de kıyıdan uzaklaşan gemilere binmek için denize atlayıp yüzerek gemilere ulaşmaya çalıştılar. Türk Orduları bundan sonra yönünü kuzeye doğru, önce Güney Marmara kıyıları sonra İstanbul'a çevirince; Yunan ordusunu tetikçi olarak kullanan emperyalist İngiltere ateşkes istemek zorunda kaldı. Büyük Taarruz Türk Orduları tarafından başarı ile sonuçlandı. 15 Mayıs 1919'da İzmir'de başlayan Yunan işgali, 26 ayda Ankara önlerine kadar gelmişti. Fakat Büyük taarruz ile Türk orduları sadece 2 haftada 150 bin kilometrekare alanda düşmanı dışarı atmayı başardı. Türk orduları 400-500 kilometre ilerlemiş; Harp tarihçisi Orgeneral Ali Fuat Erden'in deyişiyle, ''motorsuz yıldırım harbi'' yapmıştı. Türkler siyasi anlamda, yeniden Akdeniz'e indi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Kemal ATATÜRK, NUTUK(1919-1927), Atatürk Araştırma Merkezi-(Bugünkü Dille Yayına Hazırlayan Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ, Yıl: 2000, s.456-460.
→Suat İLHAN, Atatürk'ün Cephede Verdiği Dört Emir, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:III, Sayı: 9, Temmuz 1987, s. 479-486.
→Sinan MEYDAN, ''Ne Muazzam Zaferdi O! Büyük Taarruz'', Sözcü Gazetesi, 28 Ağustos 2017.
Genel ağdan ulaşmak içi BNZ.↴
https://www.sozcu.com.tr/2017/yazarlar/sinan-meydan/ne-muazzam-zaferdi-o-buyuk-taarruz-1991544/
→Atilla KOLLU, ''Büyük Zafer (Öncesi ve Sonrası İle), Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:VIII, Sayı:24, Temmuz 1992, 481-560.
Yorumlar
Yorum Gönder