→ Halktan yardım toplanması amacı ile Tekalif-i Millliye Emirleri Başkomutanlık Kanunu çerçevesinde çıkarıldı.
→Ağnam Vergisi ile hayvan başına vergi alındı.
→Bütçe Gelirlerinin Artırılması Çalışmaları:
Ek gelir sağlamak amacıyla 19 adet kanun çıkarıldı.
→ Yol Vergisi yasası çıkarıldı.
→Av izin belgelerinden alınan harçlar artırıldı. Pasaport ve vize işlemlerine harç zamları yapıldı. Fakat savaş dönemi olduğundan buralardan kısır bir gelir gelecekti.
→Çay, kahve, şeker, kibrit, oyun kağıdı, sigara kağıdı ve petrolden alınan tüketim vergileri artırıldı. Bütçe içindeki payı çok küçük olduğundan buradan da önemli bir gelir elde edilemeyecekti.
→Para cezaları artırılmıştı. Askerlik tecil vergisi toplandı. Çeşitli nedenlerle askerlik yapamayanlardan da savaş bitene kadar askerlik vergisi alındı. Bu vergiden önemli gelir elde edildi.
→Rum ve Ermeni azınlıkların savaştan kaçtığı bölgelerde bıraktığı mallar, yasa ile paraya çevrilip bu mallara el konuldu.
→ 1922'de, Askeri Ulaştırma Yükümlülüğü Yasası ile bütçeye 6 milyon liralık ciddi bir gelir sağlandı.
→Tarım Yükümlülüğü Kurulu oluşturuldu.Toprağını ekmeyenlere ceza kesildi. Tarımsal düşüşün önlenmesi amaçlandı. Hatta ipek böceği tohumunun ithalatından vergi alınmayacağı söylendi. Böylece ipekçiliğinin sürdürülmesi amaçlandı. Aynı durum pamuk için de geçerliydi. Savaşta zarar görüp kurtarılan yörelerde yaşayanlara parasız yemeklik tahıl tohumu verilerek bölgenin tarıma katılması sağlandı.
→ Duyun-u Umumiye ve Tütün Rejisinin Gelirlerine El Konulması:
İşgallerden arta kalan topraklarda TBMM, Duyun-u Umumiye ve Tütün Rejisinin gelirlerine el koydu. Ayrıca yine egemen olduğu yerlerde Maliye Bakanlığı; bütün defterdarlık, vergi daireleri ve mal sandıklarına da el koydu.
→ Çeşitli tasarruf tedbirlerine gidildi.
BKZ.→Kurtuluş Savaşında Tasarruf Tedbirleri ↴
→Zonguldak taş kömüründen gümrük vergisi ile birlikte ihracat vergisi alındı.
→Pul gelirleri için maliyeye etki verildi.
→ İstanbul'daki depolardan silah ve cephane kaçırıldı.
→ Dış Yardımlar:
→ Sovyet Rusya'dan Gelen Yardımlar: Sovyet Rusya üzerinden Azerbaycan Türkleri ve Türkistan Türkleri (Buhara Türk Sultanlığı) para yardımları yaptılar. Azerbaycan'nın 19 bin Osmanlı altını, 1Milyon Fransız frangı, 8 parça petrol poliçesi ve Kazım Karabekir Paşa üzerinden yetim Türk çocukları için 500 adet yüzlük Osmanlı altını verdiği de kaynaklar tarafından belirtilmektedir. Kurtuluş Savaşı süresince SSCB, 11 milyon altın ruble, 100 bin tl değerinde külçe altın yardımında bulundu. Ayrıca 37.812 tüfek, 324 makineli tüfek, 66 top ve bunların cephanesini TBMM'ye verdi.
→ Fransa:
Fransa 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Anlaşması ile TBMM ile savaşı bitirdi. İşgal ettikleri bölgelerden çekildiler. Bu çekilme sırasında 10089 adet tüfek, 1505 sandık cephane, 10 adet uçak hediye ettiler.
→ Hindistan Müslümanları:
125 bin İngiliz lirası TBMM'ye gönderildi. Büyük mali sıkıntıya rağmen bu paraya el sürülmedi. Osmanlı Bankası kasasında muhafaza edildi. Hint Müslümanlarının amacı halifenin de bağımsızlığıydı. Böyle bir durumda bu paranın kullanılmasında isteksiz davranıldı. Halifelik kaldırıldıktan sonra da bu para muhafaza edildi. Nihayetinde bu para İş Bankası kurulurken sermaye olarak kullanıldı.
→Kıbrıs Türkleri para ve asker yardımında bulundu.
→İtalya Anadolu'daki çeşitli bayındırlık faaliyetlerinde (Okul Açma, Cami, yol onarma, çiftçi ve tüccarlara yardım etme gibi) destek verdi.
→İtalya Anadolu'daki çeşitli bayındırlık faaliyetlerinde (Okul Açma, Cami, yol onarma, çiftçi ve tüccarlara yardım etme gibi) destek verdi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Alptekin Müderrisoğlu, ''Kurtuluş Savaşı'nın Mali Kaynakları'', ATATÜRK YOLU DERGİSİ, C. IV, Sayı:13, 1994.
Yukarıda adı geçen makaleye Genel Ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
→Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, Cem Yayınevi, İstanbul, 1976.
→Yrd. Doç. Dr. Hakkı Mümin May, ''Türk Kurtuluş Savaşı'nın Finansmanı'', Mevzuat Dergisi, Sayı 33, Ocak 2009.
Yukarıda adı geçen makaleye Genel Ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
Yorumlar
Yorum Gönder