Ana içeriğe atla

Kurtuluş Savaşı Yıllarında Alınan Tasarruf Tedbirleri

   Osmanlı Devleti yıpratıcı ve yıkıcı savaşların ardından 30 Ekim 1918'de teslim olmuş ve fiilen yıkılmıştı. Zaten yıkık, dökük halde olan devlet işgal altında tamamen yabancıların boyunduruğu altına girmişti. Öyle ki 1919 Mayısında, Osmanlı Devleti, memuruna, subayına maaş ödeyemeyecek bir hale gelmişti. Halk yorgun, yoksul vaziyette yaşarken bir taraftan da işgalle sarsılıyordu.

   Önceden halkı soyan silahlı çeteler, efeler, eşkıyalar işgaller başlayınca bu sefer halkı koruyan direniş çetelerine dönüştü. Bunun da bir maliyeti vardı. Bu da halk tarafından karşılanmaktaydı.

    Kurtuluş mücadelesinin ulusallaştırılması adımları Mustafa Kemal tarafından atılırken yine mali zorluklar ile karşı karşıya kalınıyordu. Eldekiler giderleri karşılamıyor, düzenlenen kongrelere katılım sağlayanlar halkın yardımlarıyla ayakta kalıyorlardı. TBMM'nin açılmasıyla, mali kaynaklar sağlanması için bir çok mali yasa çıkarıldı. Bununla birlikte yokluk döneminde israfın önlenmesi, gider- gelir dengesinin sağlanması, çeşitli tasarruf tedbirlerinin artırılması ve sıkı denetimi TBMM tarafından sağlandı.

 Kurtuluş Savaşı sırasında alınan tasarruf tedbirlerini, aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

Men-i Müskirat Kanunu:  İçki yasağı kanunudur. 14 Eylül 1920'de TBMM tarafından çıkarılan Alkollü içeceklerin yasaklanmasına dair kanundur. Amaç, savaşta halkı disipline etmek, yabancıların ekonomik tekelini kırmak ve muhafazakar kesimleri Kurtuluş Savaşı saflarına çekmekti.

 Men-i İsrafat Kanunu: TBMM, 25 Kasım 1920'de kabul ettiği bu kanun ile düğünlerde israfı yasaklamıştır. Çalgılı düğün, ziyafetler, sünnet törenleri, düğünlerde köçek oynatma gibi israf meydana getiren uygulamalar yasaklanmıştı.
Bkz. http://www.sessiztarih.net/2015/11/men-i-israfat-kanunu-nedir.html

 Devlet Memuru ve Milletvekillerinin Yolluklarında Kısıtlama: Bu kesintilerle cephedeki askerlere giysi alınmıştı. Milletvekili maaşlarından da 10 lira kesinti yapılıyordu. Harcırah kararnamesi ile yollukların % 40'ı azaltıldı. Yine milletvekillerinden, yolluklarının  bir kısmı bağış adı altında istendi.

 Resmi Dairelerde Yapılan Tasarruflar: 


Resmi dairelerde öğle yemeği yasaklandı. Saat 10.30 ve 16.30 arası aralıksız mesai yapılmasına karar verildi. Öğle yemeği saati kaldırıldı. Öğlen saatinde de çalışılıp kış aylarında gün ışığından olabildiğince yararlanılmalıydı. Çünkü gereksiz yere petrol lambası yakılması yasaklandı. Mesai saati değişikliği ise yaz saatinde eski saatlerine geri döndü. Gereksiz yere soba yakılması da yasaklar arasındaydı.

Gereksiz Telgraf Haberleşmelerinin Yasaklanması: Telgraf haberleşmesi sözcük başına ücretlendiriliyordu. Bu yüzden daha kısa telgraflar çekilmesi kararı alındı. Gereksiz telgraf çeken memurlar tespit edilip parasının alınması kararlaştırıldı.



Derleyen: Ali ÇİMEN


KAYNAKÇA:

Alptekin Müderrisoğlu, ''Kurtuluş Savaşı'nın Mali Kaynakları'', ATATÜRK YOLU DERGİSİ, C. IV, Sayı:13, 1994.

Yukarıda adı geçen makaleye Genel Ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴




Alptekin Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşı'nın Mali Kaynakları, Ankara, 1990.  

 Dr.Feyza KURNAZ ŞAHİN, ''İLK TBMM’NİN TASARRUF TEDBİRLERİNE BİR ÖRNEK; DÜĞÜNLERDE MEN’İ İSRÂFAT KANUNU VE KAMUOYUNDAKİ YANSIMALARI '', ATATÜRK DERGİSİ, Cilt  II, Sayı:1, S. 25-55.
Yukarıda adı geçen makaleye Genel Ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.

http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/1025009409/1025007694.pdf?





Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Misak-ı Milli'den Verilen İlk Taviz Neresidir?

Misak-ı Milli'den verilen ilk taviz Batum'dur . Sovyet Rusya ile TBMM arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Anlaşması'nda Sovyetler, TBMM'nin Misak-ı Milli sınırlarını tanımıştı. Ancak Sovyetler Birliği TBMM'nin daha önce Ermenistan ve Gürcistan ile imzaladığı anlaşmalarda belirlenen sınırı, Batum'un Gürcistan'a bırakılması şartıyla tanıdı. Gürcistan, Bolşevik rejiminin önemli uydu devletlerinden biri haline gelmişti. Lazistan'ın liman kenti Moskova Anlaşması ile Gürcülere bırakılmasına rağmen 20 Mart 1921'de Sovyetlerin ünlü Kızıl Ordu birlikleri, bölgedeki TBMM birliklerine saldırmış, hatta bir kısmını esir almıştı. Çünkü Moskova Anlaşması'nın haberi Batum'a ulaşmamıştı.  BATUM

Hicrî Takvim Miladi Takvime Nasıl Çevrilir?

Örnek: Hicrî 1431 yılını Miladi Takvime Çevirme Aşamaları: I. Aşama : 1441 Hicrî yıl 33 sayısına bölünür. Çünkü 1 Hicri yıl yaklaşık 354 gündür. Hicrî takvim kamerî, yani aya dayalı düzenlenir. Güneşe dayalı düzenlenen Miladi Takvimde ise 1 miladi yıl yaklaşık 365 gündür. İki takvim arasında bir yıllık sürede 11 günlük fark görülür. Bu fark toplamda her 33 yılda 1 yıl olmuş olur. 1431/ 33 = 43,36...→ yaklaşık 43. Böylece 33 yılda 1 yıllık farktan 1431 yılda kaç yıl fark olduğu ortaya çıkar. II. Aşama :  Yukarıda çıkan sonuç, Hicri yıldan çıkarılır. 1431-43= 1388 Böylece Hicri Takvimin Miladi takvim ile arasındaki fark düzeltilmiş oldu. III. Aşama : Yukarıda çıkan sonuç yıl farkı alınmış hicri tarihtir. Son olarak bu sonuca iki takvim arasında 622 yıl farkı eklenir. Hicrî Takvim başlangıcı, İslam Dini Peygamberi Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye Hicreti olayıdır. Bu olay Miladi 622'de olmuştur. 622 rakamı   iki takvim arasındaki yıl farkı

Atatürk Dönemi Türkiye- Fransa Arasındaki Sorunlar Nelerdir?

* Osmanlı Borçları Özet için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borc-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borclar-sorunu.html * Yabancı Okullar Özet bilgi için BKZ. ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/yabanci-okullar-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanlidan-turkiyeye-yabanci-okullar.html * Hatay Sorunu * Bozkurt-Lotus Olayı Konu ayrıntısı için içeriğe BKZ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/bozkurt-lotus-davasi-ve-onemi-nedir.html * Adana- Mersin Demiryolu'nun Millileştirilmesi