Kurtuluş Savaşı'nda Yerel Kongreler Özet

* Kars İslam Şurası (1918- 1919):

Kurtuluş Savaşı'nın ilk kongresidir. bu yerel kongrede amaç; Kars ve havalisinin Ermeni yurdu olmasını engellemektir. Piroğlu Fahrettin Bey ve daha sonra Cihangiroğlu İbrahim Bey'in başkanlığını yaptığı bu oluşum, Kafkas Hükümeti'ni kurmuştur.

* Ardahan Kongresi (1918):

3- 5 Ocak 1919 ve 7- 9 Ocak 1919 tarihleri arasında toplanan kongrede amaç; İngilizlerin kışkırttığı Ermenilere karşı bölgeyi korumaktır.

* İzmir Müdafa-i Hukuk Osmaniye Cemiyeti Kongresi (13 Mart 1919, 17- 19 Mart 1919):

İzmir'in Yunan işgaline uğrayacağı duyulunca İzmir Müdafa-i Hukuk Cemiyeti tarafından düzenlenen İzmir Kongresi'nde; bölge nüfusunun büyük çoğunluğunun Türk olduğu belirtilerek bölgenin Yunanlılara verilmemesi gerektiği belirtilmiştir. Oluşturulan temsilciler kurulu ile birlikte olası bir işgale karşı ordu ile birlikte savunma kararı alınmıştır.  

* Balıkesir Kongresi ( 26 Haziran- 31 Temmuz 1919) (1919-1920):

Hacim Muhittin Bey liderliğinde Batı Anadolu'da toplanan kongrede amaç, bölgeyi Yunan yayılmacılığından kurtarmaktır. Kongrede alınan bazı kararlar şunlardır:

* Batı Anadolu'da güçler birleştirilecektir.

* Direnişin idaresi için merkez kurulmalıdır.

* Yunan işgali boyunca seferberlik sürdürülmelidir.

* Yunanlılarla müzakere yapılmamalı, direniş gösterilmelidir.

* Asker kaçaklarına cezalar verilmelidir.

Kongrenin bazı özellikleri ile sonuçları şunlardır:

* Batı Cephesi'nin kurulmasında etkilidir.

* Toplanma şekli, amacı, aldığı kararlar tamamen bölgeseldir.

* Sivas Kongresi'ne delege göndermiştir.

* Padişaha bağlılık bildiren bir kongre olduğundan ulusal egemenlik fikrinden uzaktır.

* Balıkesir bölgesi'nde dört kongre düzenlenmiştir.

Ayrıca bakınız: Hacim Muhittin Bey Kimdir?

http://www.sessiztarih.net/2013/11/hacim-muhittin-bey-kimdir.html

* Nazilli Kongresi (6 Ağustos 1919):

Galip Hoca'nın (Celal Bayar) önderlik ettiği I. ve II. Nazilli Kongreleri'nde amaç, bölgenin Yunan işgalinden kurtarılmasını sağlamaktır. Milis güçlere asker sağlanması, Kuvay-i Milliye birliklerinin uyumlu olması ve Kurtuluş Savaşı'na destek olmak için oktruva vergisinin toplanması kararı alınmıştır.

Ayrıca bakınız Oktruva Vergisi Nedir?

http://www.sessiztarih.net/2014/06/oktruva-vergisi-nedir.html

* Alaşehir Kongresi (16- 25 Ağustos 1919):

Hacim Muhittin Bey önderliğinde toplandı. Balıkesir Hareket-i Milliyesi'nin önderlik yaptığı ortak düzenlenen bir kongredir. Ulaşım imkanlarının elverişli olduğu Alaşehir'de yaklaşık 10 gün süren kongre, Batı Anadolu'daki tüm yerel güçleri birleştirmeyi amaç edinmişti. Fakat kongreye katılan sayısı, Balıkesir Kongresi'ne katılan sayıyı geçememişti.

Kongrede Balıkesir, Nazilli ve Erzurum Kongreleri'nin kararları görüşüldü. Alaşehir Kongresi'nde; Yunanlılara karşı direnişin genişletilmesi ve bu direniş için gerekirse İtilaf Devletleri'nden de yardım alınabileceği kararlaştırıldı.

Kongrenin bazı özellikleri ise şunlardır:

* Batı Cephesi kuruldu.

* Saltanat ve halifeye bağlılık bildirildi.

* Toplanma amacı, şekli, aldığı kararlar tamamen bölgeseldir.

* Mandacılık fikri savunulduğundan ulusal bağımsızlıktan yoksundur.

NOT: Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerinin; tamamen bölgesel nitelikli olmaları, Batı Cephesi'nin kurulmasında etkili olmaları, Redd-i İlhak Cemiyeti tarafından toplanmaları itibariyle ortak yönleri vardır.

* Edirne Kongreleri (1919-1920):

Edirne'deki Yunan ilerleyişine karşı toplanan bu kongrede gerekirse silahlı güçler oluşturulması kararı alınmıştır.

* Lüleburgaz Kongresi (1920):

Trakya bölgesinin Türk- Müslüman bölgesi olduğunu ve her türlü işgale karşı birlikte savunma yapılmasını belirten kongredir.

Edirne-Lüleburgaz Kongreleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için ayrıca BKZ.↴

http://www.sessiztarih.net/2020/06/trakya-pasaeli-cemiyetinin-duzenledigi.html

* Afyonkarahisar Kongresi (2 Ağustos 1920):

Mustafa Kemal'in de katıldığı bu kongrede Konya, Uşak, ve Nazilli Müdafa-i Hukuk temsilcileri de katıldı. Afyonkarahisar Kongresi Batı Anadolu yerel kongrelerinin sonuncusudur.

* Pozantı Kongresi (5 Ağustos 1920):

Güney cephesindeki temsilcilerin katıldığı bu kongrede amaç bölgeyi Fransız işgali ve Ermeni zulmünden kurtarmak ve korumaktır. Kongreye Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Fevzi Paşa (Çakmak) da katılmıştır.

* Trabzon Kongreleri (1919):

23 Şubat 1919'da ve 28 Mayıs 1919'da iki kez toplanan kongrede; Milli Mücadele'nin haklılığı, bölgenin Müslüman bölgesi olduğu, İstiklal Gazetesi'nin çıkarılması, doğu bölgesinde toplanacak kongreler için delege seçimleri yapılması gerektiği kararları alındı.

Derleyen: Ali ÇİMEN