Soğuk Savaş Dönemi'nde, 1955-1970 yılları arasında, Federal Almanya dış politikasında uygulanan, 1960'ların ortalarında zararları hissedilerek terk edilmeye başlanan, özünde Doğu Almanya ile diplomatik ilişki kuran tüm ülkeler ile diplomatik ilişkiyi tamamen koparmaya dayalı siyasi dış politika ilkesidir. Hallstein Doktrini, adını Federal Almanya'nın dışişleri müsteşarlarından Walter Hallstein'den alır. Doktrin Trans Atlantikçi (Batıcı-Amerikancı), Sovyet karşıtı dış politika anlayışının bir ürünü olarak değerlendirilebilir.
Özet Anlatım İçin BKZ.↴
II. Dünya Savaşı sonrası Almanya, Doğu ve Batı Almanya olarak ikiye ayrılmıştı. Doğu Almanya Sovyet kontrolü altındaydı. Federal Almanya ise Şansölye Konrad Adenauer yönetiminde bağımsız, Batı dünyasında saygın, demokratik bir ülke konumuna gelmişti. Avrupalılaşmış bir Almanya yaratma düşüncesi içinde dış politikada hareket eden Federal Almanya, Doğu Alman Cumhuriyeti'nin (DDR) başka ülkelerce tanınmasına kesin bir biçimde karşı çıkıyor; bu durumu Almanya'nın birleşmesi davasına ihanet kabul ediyordu. Demokratik Almanya'yı (DDR) tanıyan ülkeler ile ilişkilerini bir çırpıda koparıyordu. Çünkü Federal Almanya, Alman topraklarının tek meşru temsilcisi olarak kendisini görüyordu. Bu süreçte Doğu Bloku ülkeleri ve Mısır da dahil olmak üzere Doğu Almanya'yı tanıyan bütün ülkeler ile ilişkilerini kopardı.
Hallstein Doktrini adı verilen bu sert dış politika anlayışı; Batıcı Adenauer'in Almanya'nın Avrupalılaşması, AET'nin (Avrupa Ekonomik Topluluğu) güçlenmesi, Batı Avrupa'nın birleşmesi politikalarının doğal bir sonucuydu. Fakat 1960'ların ortalarında bu politikanın hayal kırıklığı olduğu Batı Almanların dış politika sahasının daralmasıyla anlaşıldı. Hallstein, yumuşamaya başladı. Doğu Almanya'yı tanımaya istekli ülkelere maddi destek tekliflerinde bulunuldu. Amaç dış politikadaki zararları azaltmaktı.
Sosyal demokrat Willy Brandt'ın (asıl adı Herbert Ernst Frahm) Şansölye olması (1969-1974) ile Hallstein doktrini önce zayıfladı. Sonra da önemini kaybetti. Brandt, Hallstein doktrininin aksine Ostpolitik politika ile Doğu blokuna ve Sovyetlere karşı yumuşama ve diyalog kurma sürecine girdi. Böylece Hallstein Doktirin tamamen terkedildi. 1971'den itibaren Doğu Almanya ile imzalanan anlaşmalar bu durumun resmi kanıtı oldu.
Hazırlayan: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Hüseyin EMİROĞLU, "1900-1998 Dönemi Almanya'nın Dış Politika Yönelimleri", İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:27, Ekim 2002, s. 73-91.
→Dr. Mustafa AŞULA, "Hallstein Doktrini", www.tasam.org.tr,15 Mart 2010.
→Yaşar AYDIN,"Willy Brandt ve Almanya'nın Doğu Açılımı", https://www.perspektif.online, 7Aralık 2020.
Yorumlar
Yorum Gönder