Çağdaş Eğitim Sisteminin Temelini Atan Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey
Mustafa Necati Bey, "Maarif hizmetinde asıl olan Muallimliktir." maddesini kanunlaştırarak öğretmenlik mesleğine itibar kazandıran, köy öğretmen okullarının öncüsü, eğitimde ikiliği sona erdiren, çağdaş, laik, milli, parasız, eşit bir eğitim sistemi modelinin temellerini atan Milli Eğitim Bakanıdır. Kurtuluş Savaşı'nın Kuvay-ı Milliyecilerinden ve Atatürk'ün değer verdiği çalışma arkadaşlarından biridir.
1894'te İzmir'de doğan Mustafa Necati Bey, İstanbul Hukuk Okulu öğrenimi sonrası İzmir Kız Öğretmen Okulunda öğretmenlik yaptı. İzmir'in işgali ile İstanbul'a oradan da Balıkesir'e geçti. Arkadaşları ile birlikte "İzmir'e Doğru" adlı Milli Mücadele taraftarı bir gazete çıkardı. Saruhan (Manisa) ve İzmir meb'uslukları (milletvekili) yaptı. İstikâl Mahkemelerinde üyelik ve başkanlık yaptı. "Adliye Vekili", "Mübaadele, İmar ve İskan Vekili" olarak görevler aldı. Altay Spor Kulübünün kurucuları arasında yer aldı. " Muallimler Birliği Genel Başkanı" olarak da görev yaptı. Onu unutulmaz kılan ise Milli Eğitim Bakanlığı döneminde yaptıkları idi.
20 Aralık 1925 ile 1 Ocak 1929 tarihleri arasında, tam 3 yıl 13 gün, "Maarif Vekili" (Milli Eğitim Bakanı) olarak görev yaptığı dönemde önemli hizmetler gerçekleştirdi. Cumhuriyetin 4'üncü Milli Eğitim Bakanı oldu. Osmanlı döneminde batılı eğitim kurumlarının açılması ile iki tip okul ve iki tip insan yetişirdi. Bu problemi ortadan kaldıran Milli Eğitim Bakanı idi. 789 sayılı "Maarif Teşkilatına Dair Kanun" onun döneminde çıkarıldı. Kanun dahilinde "Dil Heyeti", "Talim ve Terbiye Dairesi", " Maarif Eminlikleri" oluşturulmasında öncü oldu.
Maarif Eminlikleri ile taşrada eğitim teşkilatlandırması başlatıldı. Ülke 13 Maarif Eminliği bölgesine ayrıldı. Her bölgeye Maarif Emini atandı. Böylece Tevhid-i Tedrisat Kanunu çerçevesinde eğitim işleri valilerin kontrolü dışına çıkartılıp, bakanlık denetimine alındı. Maarif Eminlikleri projesi orjinal ama kısa ömürlü bir uygulama oldu. Maarif Eminlikleri 1931'de kaldırıldı.
Döneminde öğretmen okullarının yapılması planlandı. Öğretmen sayısının artırılması amaçlandı. Onun döneminde, Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü (Gazi Eğitim Fakültesi), İzmir Erkek Öğretmen Okulu, Balıkesir Erkek Muallim Mektebi (Balıkesir Necati Bey Eğitim Fakültesi) gibi okulların temelleri atıldı. Yine onun döneminde "Muallim Muavinleri Hakkında Kanun", "Muallim Mektepleri Hakkında Kanun" çıkarıldı. Köye göre öğretmen yetiştirmek için "Köy Muallim Mektepleri" modeli ortaya konuldu. Bu amaçla Denizli Erkek Muallim Mektebi "Köy Muallim Mektebi" olarak değiştirildi. Kayseri'de de "Zincidere Köy Muallim Mektebi" açıldı. Ayrıca öğretmen okulu öğrencilere 8 yıllık zorunlu hizmet getirildi.
1926'da "ilköğretim" programı belirlendi. Böylece dünyada yeni uygulanmaya başlanan "toplu öğretim" Türk eğitim sisteminde de başlatıldı. Aynı tarihte Türkiye'deki tüm yabancı okullar sıkı bir denetim altına alındı. Bütün okul kitaplarının bakanlık tarafından basılması ve orta öğretimin parasız olması kararlaştırıldı. Karma eğitim ve ortaokul ile liselerde parasız-yatılı kalma geleneği başlatıldı." Maarif hizmetinde asıl olan muallimliktir" (Eğitim-öğretimde birinci önemli olan öğretmenliktir.) maddesini Maarif Teşkilatı Hakkındaki Kanuna eklenmesi ise onun döneminde öğretmenliğin itibarının artırılması için yapılan değerli, tarihi bir girişimdi.
Mustafa Necati Bey'in döneminde çıkan önemli devrim kanunlarından biri ise Harf İnkılâbıdır. 1 Kasım 1928'de çıkarılan kanunla yeni Türk harfleri kabul edilmiştir. 11 Kasım 1928'de ise "Millet Mektepleri Teşkilâtı Talimatnamesi" bakanlık tarafından onaylanmış, 1 Ocak 1929 tarihinde ise Millet Mektepleri'nin tüm yurtta açılması planlanmıştı. Planlandığı gibi oldu. Türkiye'nin her tarafı adeta bir okula dönüştürüldü. Fakat Mustafa Necati Bey, bunu göremedi. 1 Ocak'ta Ankara'da yaşama veda etti.
Mustafa Necati (UĞUREL) Bey, Millet Mektepleri'nin kurucusu, köy öğretmen okullarının kurucusu, kendi adı ile anılan Balıkesir Necati Bey Eğitim Fakültesi binasının kurucusu; kısacası çağdaş, laik ve milli Türk eğitim sisteminin kurucusu idi.
Maarif Teşkilatı Hakkındaki Kanun Nedir? Ayrıca BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/maarif-teskilati-hakkindaki-kanun-ne.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Ayşegül ŞENTÜRK, "Mustafa Necati Bey'in Bir eğitim Projesi: Maarif Eminliği", Belgi Dergisi, Cilt 1, Sayı 6, Yaz 2013, s.743-754.
→Yrd. Doç. Dr. Fuat ÖZER, "Musrafa Necati Bey (194-1 Ocak 1929)", Balıkesir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8, Sayı 13, Occak 2005, s. 165-188.
→Mustafa Necati'yi II. Anma Toplantısı 25 Kasım 1994," Mustafa Necati Hayatı ve Hizmetleri", Türk Eğitim Derneği (TED) yayınları, Ankara 1995.
→BKZ. MEB Bakanlar↴
http://www.meb.gov.tr/meb/
→Altay Spor Kulübü Tarihçesi için BKZ.↴
https://www.altay.org.tr/tarihce
1894'te İzmir'de doğan Mustafa Necati Bey, İstanbul Hukuk Okulu öğrenimi sonrası İzmir Kız Öğretmen Okulunda öğretmenlik yaptı. İzmir'in işgali ile İstanbul'a oradan da Balıkesir'e geçti. Arkadaşları ile birlikte "İzmir'e Doğru" adlı Milli Mücadele taraftarı bir gazete çıkardı. Saruhan (Manisa) ve İzmir meb'uslukları (milletvekili) yaptı. İstikâl Mahkemelerinde üyelik ve başkanlık yaptı. "Adliye Vekili", "Mübaadele, İmar ve İskan Vekili" olarak görevler aldı. Altay Spor Kulübünün kurucuları arasında yer aldı. " Muallimler Birliği Genel Başkanı" olarak da görev yaptı. Onu unutulmaz kılan ise Milli Eğitim Bakanlığı döneminde yaptıkları idi.
Mustafa Necati Bey'in Milli Eğitim Bakanlığı Dönemi
20 Aralık 1925 ile 1 Ocak 1929 tarihleri arasında, tam 3 yıl 13 gün, "Maarif Vekili" (Milli Eğitim Bakanı) olarak görev yaptığı dönemde önemli hizmetler gerçekleştirdi. Cumhuriyetin 4'üncü Milli Eğitim Bakanı oldu. Osmanlı döneminde batılı eğitim kurumlarının açılması ile iki tip okul ve iki tip insan yetişirdi. Bu problemi ortadan kaldıran Milli Eğitim Bakanı idi. 789 sayılı "Maarif Teşkilatına Dair Kanun" onun döneminde çıkarıldı. Kanun dahilinde "Dil Heyeti", "Talim ve Terbiye Dairesi", " Maarif Eminlikleri" oluşturulmasında öncü oldu.
Maarif Eminlikleri ile taşrada eğitim teşkilatlandırması başlatıldı. Ülke 13 Maarif Eminliği bölgesine ayrıldı. Her bölgeye Maarif Emini atandı. Böylece Tevhid-i Tedrisat Kanunu çerçevesinde eğitim işleri valilerin kontrolü dışına çıkartılıp, bakanlık denetimine alındı. Maarif Eminlikleri projesi orjinal ama kısa ömürlü bir uygulama oldu. Maarif Eminlikleri 1931'de kaldırıldı.
1926'da "ilköğretim" programı belirlendi. Böylece dünyada yeni uygulanmaya başlanan "toplu öğretim" Türk eğitim sisteminde de başlatıldı. Aynı tarihte Türkiye'deki tüm yabancı okullar sıkı bir denetim altına alındı. Bütün okul kitaplarının bakanlık tarafından basılması ve orta öğretimin parasız olması kararlaştırıldı. Karma eğitim ve ortaokul ile liselerde parasız-yatılı kalma geleneği başlatıldı." Maarif hizmetinde asıl olan muallimliktir" (Eğitim-öğretimde birinci önemli olan öğretmenliktir.) maddesini Maarif Teşkilatı Hakkındaki Kanuna eklenmesi ise onun döneminde öğretmenliğin itibarının artırılması için yapılan değerli, tarihi bir girişimdi.
Mustafa Necati Bey'in döneminde çıkan önemli devrim kanunlarından biri ise Harf İnkılâbıdır. 1 Kasım 1928'de çıkarılan kanunla yeni Türk harfleri kabul edilmiştir. 11 Kasım 1928'de ise "Millet Mektepleri Teşkilâtı Talimatnamesi" bakanlık tarafından onaylanmış, 1 Ocak 1929 tarihinde ise Millet Mektepleri'nin tüm yurtta açılması planlanmıştı. Planlandığı gibi oldu. Türkiye'nin her tarafı adeta bir okula dönüştürüldü. Fakat Mustafa Necati Bey, bunu göremedi. 1 Ocak'ta Ankara'da yaşama veda etti.
Mustafa Necati (UĞUREL) Bey, Millet Mektepleri'nin kurucusu, köy öğretmen okullarının kurucusu, kendi adı ile anılan Balıkesir Necati Bey Eğitim Fakültesi binasının kurucusu; kısacası çağdaş, laik ve milli Türk eğitim sisteminin kurucusu idi.
Maarif Teşkilatı Hakkındaki Kanun Nedir? Ayrıca BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/maarif-teskilati-hakkindaki-kanun-ne.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Ayşegül ŞENTÜRK, "Mustafa Necati Bey'in Bir eğitim Projesi: Maarif Eminliği", Belgi Dergisi, Cilt 1, Sayı 6, Yaz 2013, s.743-754.
→Yrd. Doç. Dr. Fuat ÖZER, "Musrafa Necati Bey (194-1 Ocak 1929)", Balıkesir Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8, Sayı 13, Occak 2005, s. 165-188.
→Mustafa Necati'yi II. Anma Toplantısı 25 Kasım 1994," Mustafa Necati Hayatı ve Hizmetleri", Türk Eğitim Derneği (TED) yayınları, Ankara 1995.
→BKZ. MEB Bakanlar↴
http://www.meb.gov.tr/meb/
→Altay Spor Kulübü Tarihçesi için BKZ.↴
https://www.altay.org.tr/tarihce
Yorumlar
Yorum Gönder