Milli Mücadele'de Anadolu Ajansı ve Hakimiyet-i Milliye'nin Kurtuluş Savaşı'nı duyurmada, toplumu bilinçlendirme ve örgütlemede önemi büyüktür. Bunun yanında Milli Mücadele döneminde Kurtuluş Savaşı'nı destekleyen İstanbul'daki gazeteler işgal altında zor koşullarda yayınlandı. İstanbul'daki sansür nedeniyle bazen boş sütunlarla çıktılar. Örneğin Erzurum Kongresi'ni gazeteler yayınlayamadı. Anadolu'daki Milli Mücadele taraftarı gazeteler de maddi imkansızlıklarla boğuşarak bir kaç sayfalık gazetelerini renksiz, resimsiz, sayfa ebatları düzensiz, bazen tek sayfa ya da 2 sayfa şeklinde çıkardılar. Anadolu'daki gazetelere Mehmet Akif, Reşat Nuri, Yakup Kadri Beyler gibi usta isimler, zaman zaman yazı göndererek destek oldu.
Kurtuluş Savaşı Döneminde Milli Mücadele Taraftarı Basın-Yayın Organları
→Hakimiyet-i Milliye (Ankara) →Anadolu'da Yenigün (Ankara)
→Anadolu Ajansı →Ceride-i Resmiye (Resmi Gazete)
→Matbuat ve İstihbarat-ı Umumiye (Basın ve Haberleşme Genel Müdürlüğü)
→İrade-i Milliye (Sivas) →Albayrak (Erzurum)
→Açıksöz (Kastamonu- İstiklal Marşı'nı Ankara dışında ilk yayımlayan yerel gazete)
→Ahâli (Edirne) →Emel (Amasya) →İstikbal (Trabzon)
→İzmir'e Doğru (Balıkesir) →Ses (Balıkesir) →Öğüt (Afyon)
→Yeni Adana →Sadâ-i Hak (İzmir) →Anadolu (Antalya)
→Babalık (Konya) →Işık (Giresun) →Trakya (Edirne)
→Arkadaş (Eskişehir) →Yeni Dünya (Eskişehir →Ertuğrul (Bursa)
→Dertli (Bolu) →Türkoğlu (Bolu) →Amâl-i Milliye (Maraş)
→Satvet-i Milliye (Elazığ) →Yeşil Yuva (Artvin) →Güneş (Ordu)
→Erciyes (Kayseri) →Küçük Mecbua Dergisi (Diyarbakır-Ziya Gökalp)
→Sebîlürreşâd Dergisi (İstiklal Marşı'nı yayımlayan ilk dergi-İlk kez çıktığı adıyla Sırât-ı Müstakîm- 1908)
İstanbul'da Çıkan Milli Mücadele Taraftarı Basın-Yayın Organları
→Vakit →Tasvir-i Efkâr →İleri
→Tanin →Hadisat →İstiklâl
→İkdam →Yenigün (Sonra Cumhuriyet gazetesi olacaktır.)
NOT→ Minber Gazetesi, Mustafa Kemal Paşa, Ali Fethi Bey, Dr. Rasim Ferit Bey'in 1 Kasım 1918 ile 21 Aralık 1918 tarihlerinde 51 sayı çıkardıkları gazetedir. Milli Mücadele Dönemi (1919-1922) öncesidir.
NOT: Açıksöz Gazetesi, istiklal Marşı'nın güftesini Ankara gazetelerinden sonra Anadolu'da yayımlayan ilk yerel gazetedir. Ayrıca BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/ankara-basini-sonrasi-istiklal-marsini.html
NOT→ İzmir'de Hasan Tahsin tarafından çıkarılan Hukuk-u Beşer gazetesi, İzmir'in 15 Mayıs 1919'da işgali ve Hasan Tahsin'in şehit edilmesi ile kapandı. Milli Mücadele Dönemi (1919-1922) sürecinde olmasa da gazete, işgallere karşı çıktı. Bu yüzden yararlı basın organıdır.
NOT→ Mardin gazetesi 1928'de Yeni Türk Harfleri ile çıkan ilk gazetedir.
Kurtuluş Savaşı Döneminde Milli Mücadele Karşıtı Basın-Yayın Organları
→Alemdar →Akşam →Türkçe İstanbul →Peyam-ı Sabah
→Aydede Dergisi →Ümit Dergisi →Stamboul → Hakikat
→Serbesti
Anadolu'da Milli Mücadeleye Karşı Olan Basın ve Yayın Organları
→Ferdâ (Adana) →Rehber (Adana) →İrşad (Balıkesir)
→Zafer (Kastamonu) →Selamet (Trabzon)
→Teemmin (Edirne) →Adalet (Bandırma)
→Bursa →Mücâhede (Bursa)
İzmir'de Milli Mücadeleye Karşı Olan Basın ve Yayın Organları
→Köylü →Islâhât →Şark →Müsâvât
Derleyen: Ali ÇİMEN
 |
| Hakimiyet-i Milliye |
↦Fahri KILIÇ, ''Milli Mücadelede Türkoğlu Gazetesi'',Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı:36, 2019, s. 49-63.
Genel Ağdan ulaşmak için BKZ.↴
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/926798
↦Yrd. Doç. Dr. Cihat YILDIRIM, ''I. İnönü Muharebesi’nin Yerel Basındaki Yansımaları; “Yeni Adana” Gazetesi Örneği, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.51, Bahar 2013, s. 745-766
Genel Ağdan Ulaşmak için BKZ.↴
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/20477
↦Ayrıca BKZ. Ankara Üniversitesi, ''Milli Mücadele Karşıtı Gazete ve Dergiler''↴
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/113886/mod_resource/content/0/8-S%C3%BCreli%20Yay%C4%B1nlar%20III.pdf
↦Yrd. Doç. Dr. Gülseren AKALIN, ''Kurtuluş Savaşı'nda Adana Basını'', Çukurova Üni. Türkoloji Araştırmaları Merkezi BKZ.↴
http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/makaleler/3.php
↦Alper ALP, ''Türk İstiklâl Harbi'nin Ahâli gazetesine Yansımaları'', Humanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, C.6, Sayı:11, Ocak 2018, s.257-272.
Genel Ağdan ulaşmak için BKZ.↴
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/461008
↦Yrd. Doç. Dr.Hülya BAYKAL, ''Milli Mücadelede Basın'', Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:4, Sayı:11, Mart 1988, s.471-479.
Genel Ağdan ulaşmak için BKZ.↴
https://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/H%c3%bclya-BAYKAL-Mill%c3%ae-M%c3%bccadelede-Bas%c4%b1n.pdf
Yorumlar
Yorum Gönder