1815 Viyana Kongresi ile başlayan Restorasyon Döneminde, Avrupalı Dörtlü İttifak Grubu devletlerinin ulusçuluğa karşı birlikte hareket etmeye karar verdiği mutlakiyetçi anlayış temelli sisteme Meternik (Metternich) Sistem denir. Sistem, Avrupa'daki monarşi düzenini Fransız İhtilali'nin yıkıcı etkilerine karşı koruma üzerine kurulmuştur. Viyana Kongresi'nin en etkili ismi Avusturya Başbakanı Metternich'den dolayı bu adı almıştır. Dönemin ünlü diplomatı, Alman kökenli şansölye Klemens Wenzel Von Metternich, Avusturya Başbakanı ve Germen Konfederasyonunun başkanıdır. Metternich, Avrupa'da Napolyon sonrası düzenin müteahhididir.
Meternik sistemin temel otorite ve iktidar kaynağı Monarşi düzenidir. Bu statükoyu (düzeni) ve barışı silah gücüyle korumak gereklidir. Sistem, Fransız İhtilalinden doğan siyaset felsefesine ait milliyetçilik, adalet, eşitlik, kardeşlik ideallerine karşıdır. Eğer bu ideallere ulaşılmak isteniyorsa; buna mutlak monarşi hiyerarşisi ile ulaşılabilir. Kral, halkın hizmetkârıdır. Halk ise saygı, sadakat ve itaatle krallığa bağlı olmalıdır.
Meternik Sistem ''ortanın birliği'' fikri üzerine inşa edilir. Buna göre; Habsburg İmparatorluğu'nun, hem Avrupa'nın ortasında hem de çok uluslu bir imparatorluk olması yüzünden bütünlüğü korunmalıdır. Bu numune korunursa Avrupa'da barış düzeni sağlanır. Güçler dengesinin kaldıracı da Avrupa'nın ortasındaki Avusturya'dır.
Avusturya, İngiltere, Rusya ve Prusya (Almanya) 1815'de Dörtlü İttifak ile Meternik sistemin oluşmasını sağladılar. Onlara göre müesses nizam değiştirilmemeli, milliyetçi tehditlere karşı korunmalıydı. Avrupa'nın bir yerinde çıkacak isyana hep birlikte müdahale edilmeliydi. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu Viyana Kongresi'ne dahil edilmemiş olsa bile, sistemden dışarı bırakılsa bile Osmanlıların toprak bütünlüğü ve meşruluğu, sistem açısından önemlidir. Çünkü Balkanlarda hala geniş topraklara sahip olan Osmanlılar orada düzeni sağlamaktadırlar. Osmanlı'ya karşı çıkan Sırp ve Yunan isyanları küçük ve önemsiz görünse de sistemin yapısına terstir. Yine o dönemde Mısır'da çıkan Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı da sisteme karşıdır. Çünkü meşru olan ve statükoyu koruyan Osmanlı padişahıdır. Ona olan tehdit Meternik sisteme bir tehdittir.
Kısacası süreç içerisinde Meternik sistem, Osmanlı'yı da kapsar hale gelecektir. 1815 Viyana'da sistem dışı bırakılan Osmanlı'nın ''Avrupa Uyumu'na'' gayri ihtiyari dahil edilmek zorunluluğu belirecektir. Fakat özellikle Rusya'nın Sırp ve Yunan isyanlarını destekleyici tavrı, sistemin içindeki ülkelerin sisteme çıkarları gereği verdikleri zararın göstergesidir. Bu ikircikli tutum, Osmanlı İmparatorluğu parçalanırken Avrupa ve Rus imparatorluklarının da ileride parçalanması sürecine katkı yapacaktır. Nihayetinde 1827 Navarin Baskını ile Osmanlı Devleti donanmasını yakan ve Meternik yapıya zıt hareket eden Rusya, İngiltere ve Fransa, kendi kendilerine darbe vurmuş olduklarını süreç içerisinde fark edeceklerdi.
→Ayrıca BKZ↴Prusya Neresidir?
http://www.sessiztarih.net/2020/06/prusya-ne-demektir-neresidir.html
→Ayrıca BKZ.↴Şansölye Nedir?
http://www.sessiztarih.net/2020/06/sansolye-nedir.html
→Ayrıca BKZ.↴Viyana Kongresi Nedir?
http://www.sessiztarih.net/2020/06/viyana-kongresi-nedir.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Meternik sistemin temel otorite ve iktidar kaynağı Monarşi düzenidir. Bu statükoyu (düzeni) ve barışı silah gücüyle korumak gereklidir. Sistem, Fransız İhtilalinden doğan siyaset felsefesine ait milliyetçilik, adalet, eşitlik, kardeşlik ideallerine karşıdır. Eğer bu ideallere ulaşılmak isteniyorsa; buna mutlak monarşi hiyerarşisi ile ulaşılabilir. Kral, halkın hizmetkârıdır. Halk ise saygı, sadakat ve itaatle krallığa bağlı olmalıdır.
Meternik Sistem ''ortanın birliği'' fikri üzerine inşa edilir. Buna göre; Habsburg İmparatorluğu'nun, hem Avrupa'nın ortasında hem de çok uluslu bir imparatorluk olması yüzünden bütünlüğü korunmalıdır. Bu numune korunursa Avrupa'da barış düzeni sağlanır. Güçler dengesinin kaldıracı da Avrupa'nın ortasındaki Avusturya'dır.
Avusturya, İngiltere, Rusya ve Prusya (Almanya) 1815'de Dörtlü İttifak ile Meternik sistemin oluşmasını sağladılar. Onlara göre müesses nizam değiştirilmemeli, milliyetçi tehditlere karşı korunmalıydı. Avrupa'nın bir yerinde çıkacak isyana hep birlikte müdahale edilmeliydi. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu Viyana Kongresi'ne dahil edilmemiş olsa bile, sistemden dışarı bırakılsa bile Osmanlıların toprak bütünlüğü ve meşruluğu, sistem açısından önemlidir. Çünkü Balkanlarda hala geniş topraklara sahip olan Osmanlılar orada düzeni sağlamaktadırlar. Osmanlı'ya karşı çıkan Sırp ve Yunan isyanları küçük ve önemsiz görünse de sistemin yapısına terstir. Yine o dönemde Mısır'da çıkan Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı da sisteme karşıdır. Çünkü meşru olan ve statükoyu koruyan Osmanlı padişahıdır. Ona olan tehdit Meternik sisteme bir tehdittir.
Kısacası süreç içerisinde Meternik sistem, Osmanlı'yı da kapsar hale gelecektir. 1815 Viyana'da sistem dışı bırakılan Osmanlı'nın ''Avrupa Uyumu'na'' gayri ihtiyari dahil edilmek zorunluluğu belirecektir. Fakat özellikle Rusya'nın Sırp ve Yunan isyanlarını destekleyici tavrı, sistemin içindeki ülkelerin sisteme çıkarları gereği verdikleri zararın göstergesidir. Bu ikircikli tutum, Osmanlı İmparatorluğu parçalanırken Avrupa ve Rus imparatorluklarının da ileride parçalanması sürecine katkı yapacaktır. Nihayetinde 1827 Navarin Baskını ile Osmanlı Devleti donanmasını yakan ve Meternik yapıya zıt hareket eden Rusya, İngiltere ve Fransa, kendi kendilerine darbe vurmuş olduklarını süreç içerisinde fark edeceklerdi.
 |
| Şansölye Metternich |
http://www.sessiztarih.net/2020/06/prusya-ne-demektir-neresidir.html
→Ayrıca BKZ.↴Şansölye Nedir?
http://www.sessiztarih.net/2020/06/sansolye-nedir.html
→Ayrıca BKZ.↴Viyana Kongresi Nedir?
http://www.sessiztarih.net/2020/06/viyana-kongresi-nedir.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Dr. Hayrettin PINAR, ''MEHMED ALİ PAŞA İSYANI VE METTERNİCH’İN OSMANLI
SİYASETİ'', Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt/Vol.: 11 - Sayı/No: 2 : 157–178 (2011).
Yukarıdaki makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
Yorumlar
Yorum Gönder