Osmanlı Devleti ile Birleşik Krallık (İngiltere) arasında 5 Ocak 1809'da imzalanan anlaşmadır. Kale-i Sultaniye Anlaşmasının diğer adı Çanakkale Anlaşması'dır. Anlaşmayı Osmanlı adına Mehmet Emin Vahid Efendi ile İngiltere adına Sir Robert Adair imzalamıştır.
XIX. yüzyılın başında, hem Avrupa devletlerinin dinamik çıkarcı siyaseti hem de Osmanlı Devleti'nin ''denge'' politikası dinamik ve hızlı bir biçimde devam etti. Üçüncü koalisyon dönemi devam ederken Fransa ve Osmanlı yakınlaşması Osmanlıların Ruslara savaş açmasına neden oldu. Bunun üzerine İngiltere Rusya tarafında yer aldı. Gemileriyle boğazlara kadar gelerek Osmanlı donanması ile çatıştı. 1807-1809 Osmanlı- İngiliz savaşları sonucunda iki ülke, Çanakkale Anlaşması'nı imzaladı. 12 maddelik bu anlaşmayı özetlenirse;
-Boğazlardan savaş gemilerinin geçişleri eskiden olduğu gibi yasak olacak.
-Daha önce İngiltere'ye tanınan kapitülasyonlar, aynen devam edilecek.
-Fransa, Osmanlıları tehdit ederse İngiltere donanması ile boğazlara gelerek Osmanlıları koruyacak.
XIX. yüzyılın başında, hem Avrupa devletlerinin dinamik çıkarcı siyaseti hem de Osmanlı Devleti'nin ''denge'' politikası dinamik ve hızlı bir biçimde devam etti. Üçüncü koalisyon dönemi devam ederken Fransa ve Osmanlı yakınlaşması Osmanlıların Ruslara savaş açmasına neden oldu. Bunun üzerine İngiltere Rusya tarafında yer aldı. Gemileriyle boğazlara kadar gelerek Osmanlı donanması ile çatıştı. 1807-1809 Osmanlı- İngiliz savaşları sonucunda iki ülke, Çanakkale Anlaşması'nı imzaladı. 12 maddelik bu anlaşmayı özetlenirse;
-Boğazlardan savaş gemilerinin geçişleri eskiden olduğu gibi yasak olacak.
-Daha önce İngiltere'ye tanınan kapitülasyonlar, aynen devam edilecek.
-Fransa, Osmanlıları tehdit ederse İngiltere donanması ile boğazlara gelerek Osmanlıları koruyacak.
Bu anlaşma; uzun süredir Fransa'ya bağımlı olan Osmanlı dış politikasının, İngiltere çizgisine girdiğinin bir işaretidir. Ayrıca Osmanlılar, savaş halinde olduğu Rusya'ya karşı güçlü bir müttefik elde etmiştir. Boğazların hukuksal rejimi düzenlenirken Osmanlı ile Rusya arasında bir sorun olan Boğazlara; ilk defa üçüncü bir devlet, İngiltere, resmen karışmıştır. Ayrıca Boğazlar üzerinde İngiltere ve Rusya rekabeti de gün yüzüne çıkmıştır. Boğazlar rejimi, Osmanlı Devleti'nin tek taraflı işlemleri ile değil iki taraflı anlaşmalarla düzenlenmeye başlamıştır.
Kale-i Sultaniye Neresidir? Ayrıca BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/kale-i-sultaniye-nedir-neresidir.html
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Muharrem DÖRDÜNCÜ, ''1774 KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASINDAN 1841 LONDRA SÖZLEŞMESİNE KADAR BOĞAZLAR MESELESİ'', Afyon Kocatepe Üni. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Ocak 2019, s.67-79.
→Dr. Süheyla YENİDÜNYA, ''Kale-i Sultaniye Anlaşması'nın Gizli Maddeleri'',Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 1, Haziran 2009, s. 309-325.
Yorumlar
Yorum Gönder