Ana içeriğe atla

II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Mebusan Meclisi'nin İlk Başkanı Kimdir?

    ''Hürriyetçilerin babası'' Ahmet Rıza Bey, 1908 II. Meşrutiyeti ile tekrar açılan Osmanlı Mebusan Meclisi'nin ilk başkanıdır. ''Hiçbir yumruk altında ezilmeyen adam'' olarak nitelenir. Genç Osmanlıların (Jön Türkler) liderlerindendir. İttihat ve Terakki Cemiyeti isim babalarından ve teorisyenlerindendir. Derneğin Paris şube başkanıdır. Auguste Comte'nin pozitivist felsefesinden etkilenmiştir. Paris'in pozitivist çevrelerinde tanınan bir kişiliktir.

    1858'de İstanbul'da doğdu. Galatasaray Sultanisini bitirdikten sonra Bab-ı Ali tercüme odasında görev yaptı.  1884'de Paris'e öğrenim görmek üzere gitti. Ziraat Okulunu bitirdi. Öğretmenlik ve okul müdürlüğü görevlerinde bulundu. Memurluktan tekrar istifa ettikten sonra 1889'da Paris'e gitti. Burada yaptığı çalışmalar ile Osmanlı'nın geri kalma nedenlerini belirleyip çözüm önerilerini lahiyalar (raporlar) biçiminde padişaha göndermiştir. Bu raporlarda padişah II. Abdülhamid'e Kanun-i Esasi'nin yürürlüğe girmesi için ısrarcı olmuştur. Yazdığı bu raporlar ile Osmanlı'da tanınmaya başlamıştır. Jön Türk Ahmet Rıza'nın Abdülhamit muhalefetine karşı saray da baskı kurarak kendisini eleştiriden vazgeçirmeye çalışmıştır. Ahmet Rıza Bey, Türk düşünce hayatına hem düşünsel hem de siyasal olarak etki bırakmıştır. İttihat ve Terakki cemiyetinin ilk resmi yayın organı olan Meşveret gazetesini çıkarmıştır. 

   1908'de II. Meşrutiyein ilanı ile İstanbul'a dönmüştür. İstanbul milletvekili olarak 205 oyla Osmanlı Mebusan Meclisi Başkanı seçilmiştir. II. Abdülhamid'in başkan olarak başka bir isim seçme hakkı varken, o en çok oy alan Ahmet Rıza Bey'e onay vermiştir.  

   Ahmet Rıza Bey'in 1908- 1918 yılları arasındaki siyasi faaliyetleri fikri bir harekete müsaade etmeyecek şekilde kararlı olmuştur. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin liderliğini yapmış ve muhalif harekete yön vermiştir. Sırasıyla İttihat ve Terakki Merkez-i Umumî Üyeliği, Müşavirliği, İstanbul Mebusluğu, Meclis-i Meb’usan Başkanlığı, Meclis-i Ayân âzalığı (üyeliği) yapmıştır. 

   Birinci Dünya Savaşından sonra bir Avrupa seyahatinde bulunmuştur. Avrupa’da tekrar sosyolojik ve bilimsel çalışmalar yapmıştır. Daha sonra yurda dönen Ahmet Rıza, 1930 yılında vefat etmiştir.


Derleyen: Ali ÇİMEN


Ahmet Rıza Bey


KAYNAKÇA:

T. Cengiz GÖNCÜ- Üzeyir KARATAŞ- Rasim KARAKULLUKÇU- SÜMEYRA YILMAZ , Belgeler ve Fotoğraflarla Meclis-i Mebûsân (1877- 1920)Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları- Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yayınları;56, TBMM Basımevi- Ankara, İstanbul 2010.

Yukarıda adı geçen eser , TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı'nca Dolmabahçe Sarayında 19 Mart-11 Nisan 2010 tarihinde düzenlenen "Belgeler ve Fotoğraflarla Meclis-i Mebusan (1877-1920)" Sergisi ile ilgilidir. Genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.

https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/2093

Burak BEŞCAN, ''Ahmet Rıza Bey'in Düşünce Dünyasında Batı Algısı'', Journal of Political Administrative and Local Studies DergisiCilt:2, Sayı:2, Ekim 2019, s.109-130.

Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.

Hasan Bozkurt ÇELİK, ''Üç Jön Türk: Ahmet Rıza, Mizancı Murat ve Prens Sabahattin'',
The Journal of International Scientific Researches Dergisi, Cilt:3, Sayı:3, 2018, s. 214-225.
Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.


Melis  ERGENEKAN, “Ahmet Rıza Bey ve Meşveret Gazetesi” Global Media Journal, C: I, S: 2, İstanbul, s.106-120.
Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.
     

Yorumlar

  1. “Gazete çıkaracağımı İstanbul’a, cemiyete haber verdim. Gazetenin ismi, hatta cemiyetin
    bile ismi henüz kararlaştırılmamıştı. İstanbul, İttihad-ı İslam diyordu Ben bütün Osmanlıların
    çıkarlarına çalışacağı için İttihad ve Terakki ünvanını daha uygun gördüm. Öyle kabul edildi
    Gazetenin ismini de Meşveret koydum.”
    Ahmet Rıza (1988). Meclis-i Mebusan ve Ayan Reisi Ahmed Rıza Bey’in Anıları. İstanbul:
    Arba Yayınları

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Misak-ı Milli'den Verilen İlk Taviz Neresidir?

Misak-ı Milli'den verilen ilk taviz Batum'dur . Sovyet Rusya ile TBMM arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Anlaşması'nda Sovyetler, TBMM'nin Misak-ı Milli sınırlarını tanımıştı. Ancak Sovyetler Birliği TBMM'nin daha önce Ermenistan ve Gürcistan ile imzaladığı anlaşmalarda belirlenen sınırı, Batum'un Gürcistan'a bırakılması şartıyla tanıdı. Gürcistan, Bolşevik rejiminin önemli uydu devletlerinden biri haline gelmişti. Lazistan'ın liman kenti Moskova Anlaşması ile Gürcülere bırakılmasına rağmen 20 Mart 1921'de Sovyetlerin ünlü Kızıl Ordu birlikleri, bölgedeki TBMM birliklerine saldırmış, hatta bir kısmını esir almıştı. Çünkü Moskova Anlaşması'nın haberi Batum'a ulaşmamıştı.  BATUM

Hicrî Takvim Miladi Takvime Nasıl Çevrilir?

Örnek: Hicrî 1431 yılını Miladi Takvime Çevirme Aşamaları: I. Aşama : 1441 Hicrî yıl 33 sayısına bölünür. Çünkü 1 Hicri yıl yaklaşık 354 gündür. Hicrî takvim kamerî, yani aya dayalı düzenlenir. Güneşe dayalı düzenlenen Miladi Takvimde ise 1 miladi yıl yaklaşık 365 gündür. İki takvim arasında bir yıllık sürede 11 günlük fark görülür. Bu fark toplamda her 33 yılda 1 yıl olmuş olur. 1431/ 33 = 43,36...→ yaklaşık 43. Böylece 33 yılda 1 yıllık farktan 1431 yılda kaç yıl fark olduğu ortaya çıkar. II. Aşama :  Yukarıda çıkan sonuç, Hicri yıldan çıkarılır. 1431-43= 1388 Böylece Hicri Takvimin Miladi takvim ile arasındaki fark düzeltilmiş oldu. III. Aşama : Yukarıda çıkan sonuç yıl farkı alınmış hicri tarihtir. Son olarak bu sonuca iki takvim arasında 622 yıl farkı eklenir. Hicrî Takvim başlangıcı, İslam Dini Peygamberi Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye Hicreti olayıdır. Bu olay Miladi 622'de olmuştur. 622 rakamı   iki takvim arasındaki yıl farkı

Atatürk Dönemi Türkiye- Fransa Arasındaki Sorunlar Nelerdir?

* Osmanlı Borçları Özet için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borc-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borclar-sorunu.html * Yabancı Okullar Özet bilgi için BKZ. ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/yabanci-okullar-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanlidan-turkiyeye-yabanci-okullar.html * Hatay Sorunu * Bozkurt-Lotus Olayı Konu ayrıntısı için içeriğe BKZ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/bozkurt-lotus-davasi-ve-onemi-nedir.html * Adana- Mersin Demiryolu'nun Millileştirilmesi