Besarabya Neresidir? Burada Hangi Türk Boyu Yaşamaktadır?

   Günümüzdeki Moldova'nın Osmanlı Devleti dönemindeki adı Besarabya'dır. Kaynaklarda bu terimin Osmanlılar tarafından ilk kez kullanıldığı belirtilmektedir. Hristiyan Besarabya Gagavuz Türklerinin yaşadığı bölgedir.

   Eflak (Romanya) ve Boğdan bölgesi (Memleketeyn) Fatih döneminde Osmanlı Devleti'ne bağlandı. Besarabya ise Boğdan eyaletinin bir parçası oldu. Uzun yıllar Osmanlı egemenliğinde yaşadı. XIX. yüzyılın başlarında  Eflak ve Boğdan'ı işgal eden Rusya, 1812 Bükreş Anlaşması ile bu bölgeleri Osmanlı'ya geri verdi. Fakat Boğdan'ın Besarabya bölgesi Rusya'ya bırakıldı. Bölge, 1918'de Rusya'dan ayrılarak Romanya'ya dahil oldu. Sovyet Rusya (SSCB) döneminde 19145'de Besarabya, tekrar Rus topraklarına dahil oldu. Sovyetler Birliğinin dağılma sürecinde, 1991'de bağımsızlığını ilan ederek Moldova Cumhuriyeti olarak yaşamaya devam etti. 

Mavi Bölge Romanya- Sarı Bölge- Boğdan. Sarı bölgedeki çizginin batısında kalan yöre tarihteki Besarabyadır. Doğusunda kalan bölge bugünkü Romanya'ya ait Boğdan topraklarıdır.

   Prut ve Dinyester nehirleri arasındaki Besarabya, adını Eflaklı Basarap ailesinden alır. Romanya nüfuz bölgesinin hissedildiği Besarabya bölgesi, Karadeniz havzasındaki Prut ve Dinyester nehirleri arasındaki bölgedir. Rus nüfuz bölgesi Transdinyester bölgesi ise Dinyester Nehrinin kuzeyine doğru Moldovya Ukrayna sınırına kadar uzanmaktadır. 

   Kozmopolit bir yapısı olan Moldova'da, çoğunlukla Moldovanlar yaşamaktadır.  Onlarla birlikte  Rus, Bulgar, Ukraynalı ve Gagavuz (Gökoğuz) Türkleri de bölgede yaşamaktadır. Gagavuz Türkleri, Besarabya Gagavuzları olarak da bilinirler. Gagavuz Yeri Özerk Bölgesinde Moldova'ya bağlı yaşayan Gagavuz Türkleri, Oğuz Türklerindendir. Hristiyanlık dinini benimsemiş olmalarına rağmen Türklük kimliklerini ve dillerini kaybetmeden günümüze kadar gelmişlerdir.

Meleketeyn Neresidir?→Ayrıca BKZ.↴

http://www.sessiztarih.net/2020/06/memleketeyn-neresidir.html

Derleyen: Ali ÇİMEN

Moldova-Gagavuzya Yeri Özerk Bölgesi

Kaynakça:

→Güney Ferhat BATI, Uluslararası Sistem ile Doğu Avrupa’nın Sorunu: Moldova ve Transdinyester, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi,17 Temmuz 2018.

Yukarıdaki makaleye genel ağdan ulaşmak için BKZ.↴

https://tasam.org/tr-TR/Icerik/51279/uluslararasi_sistem_ile_dogu_avrupanin_sorunu_moldova_ve_transdinyester_

→TDV İslam Ansiklopedisi, Gagauzlar, C. 13, İstanbul 1996, s.288-291.

→Mustafa CENGİZ, ''TÜRK BOYLARININ HALK EDEBİYATINDAN ÖRNEKLER: BESARABYA GAGAUZLARININ AĞIZLARI'', Uluslararası Türk Lehçeleri Araştırma Dergisi, C.1, Sayı 2, 2017, s.174-182.