Eisenhower Doktrini Nedir?

ABD başkanı Eisenhower'ın Ortadoğu'da Sovyet yayılmacılığını durdurmak, bölgeyi ABD'nin yanına çekmek için ortaya koyduğu bildirgeye Eisenhower Doktrini denir.

5 Ocak 1957'de ABD başkanı Eisenhower, ABD kongresine gönderdiği mesaj ile Eisenhower Doktrini ortaya koyuldu. Bu mesajda temel amaç; Ortadoğu ülkelerine askeri, ekonomik yardımlar sağlamak, yardım edilen dost ülkelere komünist bloktan bir saldırı gelmesi halinde silahlı kuvvetleri devreye sokmaktı. Bu amaç için her yıl 200 milyon dolar harcama yetkisi istenmişti.

Doktrinin yayımlanmasının temel nedeni 1956'da patlak veren Süveyş Krizi idi. Mısır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesi üzerine İsrail, İngiltere ve Fransa'nın gizli ittifakı sonucunda savaş başlamış, SSCB ve ABD'nin araya girmesi ile bu savaş durdurulmuştu. Ortadoğu'ya kayıtsız kalmak istemeyen ABD bundan sonra adımlarını daha sağlam atmaya başladı. SSCB tavrını Araplardan yana koymuştu. Haliyle İngiltere ve Fransa'nın Ortadoğu'da etkinliklerini kaybetmeleri, ABD'nin Ortadoğu'yu SSCB'ye bırakmamak istemesi Eisenhower'ın mesajının ana nedenleri olmuştu.

Eisenhower Doktrini

Eisenhower Doktrini sonucunda; ABD ve Ortadoğu ilişkileri ciddi bir ivme kazandı. ABD-SSCB soğuk savaşı Ortadoğu'ya da sıçradı. Bu soğuk savaşta Ortadoğu ikiye ayrıldı: Türkiye, Yunanistan, Irak, Lübnan, Tunus, Libya, Afganistan, Fas, Pakistan, İsrail doktrine olumlu cevap verdi. Suudi Arabistan ise önce olumsuz bir tepki vermesine rağmen daha sonra tutumunu iyi yönde değiştirdi. Ürdün, Mısır, Suriye ise bu doktrine sırtını döndü.

Ayrıca BKZ.→http://www.sessiztarih.net/2014/05/eisenhower-kimdir.html

Derleyen: Ali ÇİMEN