Divan-ı Saltanat Nedir?

Divan-ı Saltanat Nedir?

Divan-ı Saltanat

İlk Türk-İslam devletlerinde özellikle de Büyük Selçuklu Devleti’nde önemli konuların görüşüldüğü, önemli devlet konuları hakkında kararların verildiği en büyük divana (meclise) Divan-ı Saltanat (Divan-ı Ali) denir.

Divan-ı Saltanat görevlerine göre çeşitli bölümlere ayrılmıştır:

Niyabet-i Saltanat:

Naib-i Sultan baş yetkiliydi. Naib, hükümdar başkentte olmadığı zamanlarda ona vekalet eden görevliydi. Bu esnada sultanın tüm yetkilerine sahip olurdu. Normalde ise devlet idaresi sırasında vezirden sonra gelirdi.

Divan-ı Mezalim:

Büyük siyasi suçların karara bağlandığı en yüksek mahkemedir. Ayrıca  halkın şikayetlerinin bizzat sultan tarafından dinlenildiği divandır. Divan-ı Mezalim’e sultan başkanlık etmekteydi.

Divan-ı Berid:

Posta işlerinden sorumlu divandır.

Divan-ı Tuğra (Divan-ı İnşa):

Devletin her türlü iç ve dış yazışmasından sorumlu divandır. Bu mecliste iyi derecede yabancı dil bilen, diplomasi eğitimi görmüş görevliler vardı. Padişahın tuğrasını çeken yani imzasını atan kişiye ise Tuğrai (Tuğracı ) denirdi.

Divan-ı Arz:

Başkanı Emir-i Arız’dır. Ordu ihtiyaçlarını karşılayan, Hassa Askerleri’nin maaşlarını ayarlayan meclistir. Ordunun her türlü yiyecek, içecek, giyecek, teçhizat ihtiyaçları bu divan tarafından tespit edilir ve karşılanırdı. Ordu yoklamasından da sorumlu olan divandı.

Divan-ı İstifa:

Mali işlere, devletin gelir ve giderlerine bakan meclisti. Vergilerin toplanmasını sağlardı. Bu divanın başkanı Müstevfi idi.

Divan-ı İşraf:

Başkanı Müşrif’ti. Ülkedeki askeri ve adli işler dışındaki idari ve mali teşkilatı denetleyen, teftiş eden, kontrol eden meclisti.

Divan-ı Pervane:

Arazi defterlerinde tutulan has ve iktaların düzenlenmesinden sorumluydu. Başkanı ise Pervaneci idi.