Osmanlı'da Kadınefendi
Osmanlı padişahlarının eşlerine verilen ünvandır. III. Ahmet'in (1703-1730) padişah olması ile birlikte Osmanlı padişahlarının zevceleri (eşleri) "Kadın ya da Kadınefendi" unvanı ile anılmaya başlanmıştır.
Osmanlı Devleti'nde padişahın eşleri anlamında "hatun, haseki, sultan, hanım" gibi unvanlar XVIII. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Osman Bey'in hanımı Mal Hatun, Yıldırım Bayezid'ın eşi Devlet Hatun, Fatih'in eşi Sitti Mükrime Hatun, hatun unvanına örnek gösterilebilir. II. (Genç) Osman'ın saray dışından evlendiği eşi Âkıle Hanım da hanım unvanına örnektir. Padişah III. Ahmet ile birlikte Kadınefendi unvanı yaygınlık kazanırken, Sultan unvanı sadece padişah kızları için kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca oğlu saltanat tahtına oturan valide sultanlar, kadınefendi unvanını kullanmaya devam etmişlerdir.
Kadınefendiler unvanlarına göre I.- II.- III. kadınefendi diye sıralanırdı. I. Kadınefendiye "Başkadınefendi" denirdi. Kadınefendiler, giyimlerine dikkat eder; sultanlar gibi giyinirlerdi. Özellikle valide sultan olmalarıyla birlikte; vakıflar kurarak sosyal hizmetlerin gelişmesine katkıda bulunurlardı. Hatice, Bezm-i Alem, Mihrişah, Nakşidil valide sultanlar ve Âdilşah Kadın gibi isimler buna örnektir.
Osmanlı Devleti'nde kadınefendilik, Osmanlı Devleti'nin yıkılmasına kadar sürdürülmüş bir gelenektir.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt:24, İstanbul 2001, s.94-96.
Yorumlar
Yorum Gönder