Berlin Duvarı (1961-1989)

    13 Ağustos 1961'de, Doğu Alman Meclisi kararı ile Doğu Berlin'den Batı Berlin'e kaçışları önlemek amacı ile örülen yaklaşık 45 kilometre uzunluğundaki utanç duvarına Berlin Duvarı denir. Dönemin ABD Başkanı Kennedy, "Bir duvar, bir savaştan daha iyidir" demiştir. Duvar 28 yıl boyunca soğuk savaşın fiziksel bir tablosu olarak yaşamıştır.

   ABD, SSCB işgalinin ortasında kalan ve kendi işgal alanı olan Batı Berlin'e 1954 yılına kadar 600 milyon dolar civarında para harcadı. Böylece bölgeyi sosyalist yönetimin ortasında "parlayan kapitalist yıldız" yapmayı başardı. Çekim alanı haline gelen Batı Berlin'e doğudan alınan önlemlere rağmen 1949 ile 1961 yılları arasında 2,5 milyonu geçkin kitlesel göç yaşandı. 

   Doğu Alman meclisi kararı ile 13 Ağustos 1961 sabahı, Demokratik Alman Cumuhuriyeti (Doğu Almanya); halk ordusu, halk polisi ve işçi birlikleri ile Berlin Duvarı'nı örmeye başladı. Önce dikenli tellerle çevrilme işlemi yapıldı. Hemen peşine yaklaşık 45 kilometrelik duvar örüldü. Geçiş yasaklandı. Geçiş kapılarının sayısı 7'ye indirildi. 1948'deki gibi bir abluka yaşanmasından korkan Batı Berlinliler panikle yiyecek stoku yapmaya başladı. Soğuk Savaş, Berlin halkının arasına utanç duvarını soğuk beton ve demir ile örmüş oldu.

   Duvarda bir müddet sonra güçlendirme çalışmaları yapıldı. Beton yığınının tepesi 3.5 metre boyunda 1 metre genişliğinde güçlendirildi. İnsanlar tırmanmasın diye üstüne de kocaman bir boru yerleştirildi. Berlin Duvarı, batıdan doğuya geçmek isteyen insanları yıldıramadı.

  Karşıya geçmek için otomobillerin bagaj ya da kaputlarında saklananlar, sıcak hava balonlarına binenler, tünel kazanlar, tel halatlara salınarak geçmeye çalışanlar, dalgıç aletiyle dalarak Baltık Denizi üzerinden Danimarka'ya yüzenler, duvara yakın pencerelerden zıplayanlar, lağımlarda emekleye emekleye gitmeye çalışanlar, duvarın güçlendirilmemiş bölümlerinde arabayla yüksek hız yapıp geçmek isteyenler... 

   Bunlara karşı duran "Ölüm Şeritleri"; kaçakları vurmak üzere bekleyen askerler, saldırgan köpekler, makinalı tüfekler, projektör ışıkları... 600'den fazlası sınır muhafızı olan 5 binden fazla kişi bin bir zorlukla Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçti. En az 171 kişi ise geçmek isterken öldürüldü. 

   1989 yılına doğru gelindiğinde; Soğuk Savaş rüzgarı azalmış, Doğu Avrupa'da erimeye başlamıştı. 9 Kasım 1989'da Doğu ve Batı Berlinliler "Tor Auf!" (Açın Kapıyı) diyerek şarkılar söyledi; duvara akın etti. "Duvar Ağaçkakanları" ellerinde çekiç ve kazmalarla duvar yığınlarını kırmaya başladı. Vinç ve buldozerler Berlin Duvarı'nı yerle bir etti. Doğu Almanya'da komünizm çöktü. Berlin Duvarı'nın yıkılmasından yaklaşık bir yıl sonra 3 Ekim 1990'da Doğu ve Batı Almanya birleşti. Duvarın bazı kesimleri ise anıtsal amaçlı olarak yıkılmadı. Çünkü Alman halkı tarihinde yaşadığı acılardan ders çıkaracaktı.

Derleyen: Ali ÇİMEN

Kaynakça:

→"The Berlin Wall", History.com, 15 Aralık 2009.

Genel ağdan ulaşmak için BKZ.↴
https://www.history.com/topics/cold-war/berlin-wall

→Yıldız AYDIN, "Doğu Alman Yazınında Göç ve Sürgün", Atatürk Üni. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:57, 2016, s.27-32.

→Dr. Şükrü S. GÜREL, "Berlin Sorunu (1944-1972)", Ankara ÜNİ. SBF Dergisi, Cilt:32, Sayı:1, 1977, s. 207-229.