I. Mahmut (1730-1754), Osmanlı Devleti'nde batılı tarzda askeri ıslahat yapan ilk Osmanlı padişahıdır. Fransız asıllı subay Compte De Bonneval'in (Humbaracı Ahmet Paşa) girişimleriyle batılı tarzda "Hendesehane" adlı ilk askeri mühendislik okulu (1734) açılmıştır. Bu okul, Batı tekniklerinin ve bilgilerinin Osmanlı'dan içeriye girdiği bir kapı olmuştur. III. Selim'in açacağı Muhendishane-i Berr-i Humayun'un (Kara Mühendishanesi) temelleri atılmıştır. Yenilenen Humbaracı Ocağı'nda ise Osmanlı'da ilk kez Avrupa tarzında askeri eğitim yapılmıştır.
III. Ahmet'ten sonra Osmanlı tahtına geçen I. Mahmut, batılılaşma hareketlerine devam etmiştir. Lale Devri ile başlayan batılı tarzda ıslahatlar, bu dönemde askeri ıslahatlarla birlikte devam etmiştir. Lale Devri'nde hemen her alanda Avrupa'nın üstünlüğü kabul edilmişti. I. Mahmut da Osmanlı ordusunun Avrupa ordusunun gerisinde kaldığını görmüştü. Batılı tarzda askeri ıslahatlara önem vermişti. I. Mahmut, tabiri caiz ise "eski yapının içine yeni teşkilatlar" oluşturmuştu.
Bu dönemde yapılan özellikle askeri ıslahatlar, kısaca şöyle sıralanabilir:
→ İlk defa yabancı askeri uzmanlar yurt dışından getirilerek askeri yenilikler yapıldı. Compte De Bonneval (Humbaracı Ahmet Paşa) bu uzmanlardan en önemlisi olup Üsküdar'da Hendesehane'yi kurmuştur. Subay yetiştiren ilk askeri mühendislik okuludur. Devlete daha bağlı olan Bostancı Ocağı'ndan kişiler seçilerek alınmıştır.
→Humbaracı Ahmet Paşa tarafından yenilenen Humbaracı Ocağı'nda, Osmanlı'da ilk kez Avrupa tarzında askeri eğitim verildi.
→ Bonneval Paşa, Humbaracı ve Topçu Ocaklarını ıslah etti. Paşaya bu askeri Islahatlarında Sadrazam Topal Osman Paşa, 2 topçu Fransız subayı ve 3 Fransız subay daha yardımcı olmuştur.
→Üsküdar'da Top Dükümhanesi, Tüfek Fabrikası, Baruthane kurulmuştur.
→Orduda bölük, tabur, alay sıralaması yapılandırıldı.
DİKKAT→ Batılı tarzda yapılan ilk askeri ıslahatlar 1736-1739 Avusturya ve Rusya ile yapılan savaşlarda hemen faydasını göstermiştir.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Dr. Mehmet KARAGÖZ, " Osmanlı Devletinde Islahat hareketleri ve Batı Medeniyetine Giriş Gayretleri- 1700-1839", Ankara Üni. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Sayı:6, 1995, s.173-194.
Makaleye Ulaşmak İçin BKZ.↴
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1152/13546.pdf
→Uğur KURTARAN, "Sultan I. Mahmut Dönemi (1730 1754) Islahat Hareketleri", Turkish Studies, 8/2, 2013, s.167-179.
Yorumlar
Yorum Gönder