İyonya Denizinde, Osmanlı ve Rus ortaklaşa girişimi ile 1800'de, eski Venedik adalarında oluşturulan özerk idare yapısına Yedi Ada Cumhuriyeti ya da Cezâyir-i Seb’a-i Müctemia Cumhuru denir. Çok kısa bir süre de olsa dış işlerinde Osmanlıya bağlı iç işlerinde bir cumhuriyet senatosu ile yaşayan bu yapının varlığı dikkate değerdir.
Osmanlı Devleti dönemindeki imtiyazlı eyaletlerdendir (eyâlet-i Mümtâze). İçişlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı Devletine bağlı adalar cumhuriyetidir. Bölge, Mora Yarımadasının kuzeybatısında, Arnavutluk'un güneyinde ve Adriyatik Denizi ile Akdeniz'in kesiştiği bölgededir. Yedi Ada Cumhuriyeti, toplam yüz ölçümü 2307 kilometrekarelik Ayamavra (Lefkas), Çuka (Cerigo), İtaki (Ithika), Kefalonya (Kefalonia), Korfu (Corfu), Pakso (Paxos), Zanta (Zante) adalarından ibaretti. Bu idarenin başkenti ise Korfu Adasıydı. Eskiden Vedenik'e bağlı olan bu adalar gurubunun oluşturduğu Cumhuriyette daha çok Rumlar yaşardı.
Geçmişte Venedik ile Osmanlı arasında sıkça el değiştiren bu adalar grubuna 1797'de Fransa sahip oldu. Bir yıl sonra Fransa, Osmanlı eyaleti olan Mısır'a saldırdı. İngiltere ve Rusya ise Fransa'ya karşı Osmanlı ile ittifak yaptı. Bu ittifak sonrası 1799 Martında yedi adadan oluşan bölge, Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa, diğer Rumeli paşaları ve Rus donanmasının desteği ile ele geçirildi.
Bu cumhuriyetin bayrağı oluşturulurken bandırasına, Osmanlı himayesine alamet olarak kırmızı bir şerit çekildi; bu kırmızı şeritin sol ve üst kenarına hicri 1214 tarihi kondu. Kuruluş nizamnamesi belirlendi. Her adanın kendi temsilcisi belirlendi. Cumhuriyet senatosu onayladığı nizamnameyi bağlılık yazısı ile Osmanlı'ya sundu. Osmanlı Devletine bağlı, Rusya'nın güvencesinde Yedi Ada Cumhuriyeti kuruldu. Yedi Ada Cumhuriyeti, İngiltere ve Fransa tarafından da tanındı.
Bu bölge Avrupalı büyük devletlerin denge politikası güttüğü bir bölgeydi. Kısa bir süre sonra Osmanlı'nın elinden alınması gecikmedi. Burayı Osmanlı'ya yedirmezlerdi. Öyle de oldu. Rusya ve Fransa 1807'de Tilsit'te anlaşma yaptığında, Rusya bu bölgedeki haklarını Fransa'ya bıraktı. 17 bin askerle Fransa, adaların kontrolünü aldı. O sırada Rusya ile savaş durumu olan Osmanlı Devleti, adalarda Fransız egemenliğini tanımak zorunda kaldı. Fransa, 1815'e kadar adalara sahip oldu. Güçler dengesi bu tarihte değişince; bölge İngiltere Krallığı'nın himayesine girdi. Bu arada ada halkı Mora'da başlayan 1821 Rum İsyanına destek verdi. İngiltere 1864'de adaların mülkiyetini Yunanistan'a teslim etti.
Osmanlı Devleti'ne bağlı olarak yaşayan Dobrovnik Cumhuriyeti ve Cezâyir-i Seb’a-i Müctemia Cumhuru (Yedi Ada Cumhuriyeti) Dağılma Döneminde Osmanlıların elinden çıkmış ve Uzunçarşılı'nın tabiri ile Osmanlı buralar için bir şey yapamamıştır.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→ Prof. İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI, ''Arşiv Vesikalarına Göre Yedi Ada Cumhuriyeti'', BELLETEN Dergisi, Cilt: 1, Sayı:3-4, Temmuz-İlkteşrin Ankara 1937, s.627-647.
Yukarıdaki makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
https://www.ttk.gov.tr/yayinlarimiz/dergi/cilt-1-sayi-3-4-yil-temmuz-ilktesrin-1937/
→Ayhan CEYLAN, ''OSMANLI KLASİK DÖNEMİ’NDE BALKANLAR’DA BİR EYÂLET-İ MÜMTÂZE ÖRNEĞİ OLARAK CEZÂYİR-İ SEB’A-İ MÜCTEMİA CUMHURU'' adlı makale BKZ.↴
http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=osmanli-klasik-donemi%E2%80%99nde-balkanlar%E2%80%99da-bir-ey%C3%A2let-i-mumt%C3%A2ze-ornegi-olarak-cez%C3%A2yir-i-seb%E2%80%99a-i-muctemia-cumhuru_ayhan-ceylan.pdf
→TDV İslam Ansiklopedisi, Yedi Ada Cumhuriyeti, C.43, İstanbul 2013, s.384-387.
 |
| Yedi Ada Cumhuriyeti |
Geçmişte Venedik ile Osmanlı arasında sıkça el değiştiren bu adalar grubuna 1797'de Fransa sahip oldu. Bir yıl sonra Fransa, Osmanlı eyaleti olan Mısır'a saldırdı. İngiltere ve Rusya ise Fransa'ya karşı Osmanlı ile ittifak yaptı. Bu ittifak sonrası 1799 Martında yedi adadan oluşan bölge, Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa, diğer Rumeli paşaları ve Rus donanmasının desteği ile ele geçirildi.
Bu cumhuriyetin bayrağı oluşturulurken bandırasına, Osmanlı himayesine alamet olarak kırmızı bir şerit çekildi; bu kırmızı şeritin sol ve üst kenarına hicri 1214 tarihi kondu. Kuruluş nizamnamesi belirlendi. Her adanın kendi temsilcisi belirlendi. Cumhuriyet senatosu onayladığı nizamnameyi bağlılık yazısı ile Osmanlı'ya sundu. Osmanlı Devletine bağlı, Rusya'nın güvencesinde Yedi Ada Cumhuriyeti kuruldu. Yedi Ada Cumhuriyeti, İngiltere ve Fransa tarafından da tanındı.
 |
| Yedi Ada Cumhuriyetinin Bayrağı |
 |
| Yedi Ada İstanbul Konsolosunun Mührü |
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→ Prof. İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI, ''Arşiv Vesikalarına Göre Yedi Ada Cumhuriyeti'', BELLETEN Dergisi, Cilt: 1, Sayı:3-4, Temmuz-İlkteşrin Ankara 1937, s.627-647.
Yukarıdaki makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
https://www.ttk.gov.tr/yayinlarimiz/dergi/cilt-1-sayi-3-4-yil-temmuz-ilktesrin-1937/
→Ayhan CEYLAN, ''OSMANLI KLASİK DÖNEMİ’NDE BALKANLAR’DA BİR EYÂLET-İ MÜMTÂZE ÖRNEĞİ OLARAK CEZÂYİR-İ SEB’A-İ MÜCTEMİA CUMHURU'' adlı makale BKZ.↴
http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=osmanli-klasik-donemi%E2%80%99nde-balkanlar%E2%80%99da-bir-ey%C3%A2let-i-mumt%C3%A2ze-ornegi-olarak-cez%C3%A2yir-i-seb%E2%80%99a-i-muctemia-cumhuru_ayhan-ceylan.pdf
→TDV İslam Ansiklopedisi, Yedi Ada Cumhuriyeti, C.43, İstanbul 2013, s.384-387.
Yorumlar
Yorum Gönder