Sâbiîn; Osmanlıca sözlük anlamı ''yıldızlara tapanlar'', sâbi ise ''yıldızlara tapanlardan, sebealı'' demektir. Sabiiler, inançlarının Hz. İbrahim ile başlayan ilk din olduğuna inanırlar. Tarihte Harran'ı da içine alan Ortadoğu coğrafyasında yaşayan bu kitlenin; İbrahimi gelenekten geldikleri ve monoteist (tektanrıcılık) inanca sahip oldukları genel olarak bilinir.
Kutsal günleri Pazar günleri ırmakta yıkanırlar. Vaftiz, en önemli ibadetleridir. Temizliğin sembolü olarak sürekli beyaz giyinirler. Bu beyaz elbiselerine rasta adı verilir. Sabii anne ve babadan doğmamış bir kimse bu topluluğa kabul edilmez. Kur'an-ı Kerim ve İncil de bahsedilirler. ''Vaftizci Yahya'' peygamber Hz Yahya'yı peygamber kabul ettikleri bilinir. Hz. İsa ve Hz. Muhammed'i ise kabul etmedikleri belirtilir.
Kaynaklarda birçok bilgin tarafından birbirinden farklı ve birbirine benzer tanımlamalar yapılmıştır. Etimolojik köken olarak tartışılır olmaları bir yana, çok zengin bir dini literatüre sahip oldukları kuşkusuzdur.
Kaynaklar; Yahudi kökenli olduklarını, Hz. Yahya'ya biat ettiklerini ve Yahudilerin bu yüzden Hz. Yahya ile birlikte Sabiilere zulmettiklerini, Zebur okuduklarını hatta Sabiilerden Hz. İbrahim'e uyanların Hanifî olduklarını söyler. Yine kaynaklar; Batılıların ilk tanıştıklarında Hristiyanlığın uzantısı bir mezhep olduklarını düşündüğünü fakat tanıdıkça farklı bir cemaat olarak gördüklerini tasvir eder. Hatta beş vakit namaz kıldıkları, meleklere taptıkları, Yahudilik ve Mecusilik arasında bir yerde kaldıkları da betimlenmiştir. Putperest oldukları, gökyüzündeki yıldızlara taptıkları da farklı bir anlatıda yer alır. ''Kendi dinin terk eden kimse'' şeklinde İslam kaynakları fikir beyan eder. Görüldüğü üzere farklı kaynaklarda etimolojik kökenleri ve inanç biçimleri hakkında bir tartışma mevcuttur.
Günlük hayatta Arapça konuşan Sabiilerin günümüzde yüz bin civarında oldukları tahmin edilmektedir. İran, Suriye veIrak'ta yaşayan Sabii cemaatleri olduğu gibi dünyanın bir çok yerine dağılmış halde yaşayan kitleleri de bulunmaktadır.
Derleyen: Ali ÇİMEN
KAYNAKÇA:
→Ferit DEVELLİOĞLU, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi yayınları, Ankara, 2005, sayfa 905.
→TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 35, İstanbul 2008, s.341-344.
→ Ayrıca BKZ. Sabiilerin ruhani lideri Mardin'de ders verecek haberi için↴
Yorumlar
Yorum Gönder