Plebisit Nedir?

    Bir yasama organının, hükümetlerin halka bir konu hakkında ''evet'' ya da ''hayır'' cevabının olduğu güven oylaması sorusu Plebisit olarak değerlendirilebilir. Bir halk oylaması, referandum biçimidir. Referandumdan daha dar kapsamlıdır. Eski Roma'da plebislerden (halk tribünleri, kalabalık halk sınıfları) doğan bir kavramdır. 

  

  Hukukçulara göre referandumdan farklıdır. Hatta referandumu özellikle anayasal oylamalarda daha demokratik görürler. Plebisit ise anti-demokratiklik gösterebilir. Halkın, kamu oyunun bakış açısını ortaya çıkarır.

    Bir anlaşma onayında, başka bir ülkeye katılma kararı alınmasında, bağımsızlık-özerklik kararı alınmasında bu yönteme başvurulabilir. Örneğin Musul Sorunu Milletler Cemiyetinde tartışılırken, Türkiye bölgede plebisit (halk oylaması) yapılmasını teklif etmiş; fakat bu teklif reddedilmişti. Yine Hatay Sorunu sürecinde de bu yönteme başvuruldu. 

       Geçmişte referandum yerine kullanıldığı gibi totoliter rejimlerin muhalefeti sistem dışı bırakıp iktidarını genişletmek amacıyla da bu yöntemi kullanmaları olasıydı. Örneğin; Hitler iktidarı bu yöntem ile iktidarını pekiştirmiştir.

       Derleyen: Ali ÇİMEN