Patrikhane Sorunu Nedir? Özet

      İstanbul Fener-Rum Ortodoks Patrikhanesinin, Kurtuluş Savaşı ve öncesinde bölücü ve yıkıcı faaliyetler içerisinde olup, Türklerin ve Rumların barış içindeki ortak yaşamlarını bozması gerekçesi ile Türkiye tarafından ülke dışına çıkarılmak istenmesi ve bu duruma Yunanistan'ın karşı çıkması sonucu gelişen soruna Patrikhane Sorunu denir. 

    Lozan Barış Anlaşması sürecinde TBMM, Rum-Ortodoks Patrikhanesinin ülke dışına çıkarılmasını istedi. Yunanistan ve Batılı devletler bu durumu desteklemedi. Lozan'ın alt komisyonlarında uzun süren tartışmalar sonucunda Türkiye, patrikhanenin sadece dini yetkilerini kullanmak, siyasi ve idari yetkileri ile Osmanlı dönemindeki ayrıcalıklarından vazgeçmek şartı ile İstanbul'da kalmasına izin verdi. Bu konuda karşılıklı sözlü bir uzlaşı sağlandı. Türkiye'nin isteği doğrultusunda Megali İdea destekçisi Patrik Meletios istifa ettirildi. Yerine ise Cumhuriyet döneminin ilk patriği Gregorios seçildi. Ayrıca Türkiye, iç işlerine müdahale edilmemesi amacıyla; azınlıkların Türkiye'nin diğer vatandaşları ile eşit haklara sahip vatandaşları olduğunu ortaya koydu. Böylece patrikhane mensupları da eşit Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıydı.

   Türkiye ve Yunanistan arasında özellikle 1924'te mübadele sırasında patlak veren Etabli (yerleşik) sorunu ile patrik Gregorios'un ani ölümü peş peşe gelince, patrikhane sorunu bu sefer büyük bir patrik krizi ile geldi. Türkiye etabli statüsünden çıkardığı Patrikhaneye bağlı din adamlarını mübadele içine koydu. Bunun üstüne mübadil statüsünde olan Konstantinos Arapoğlu, Yunan hükümetinin de etkisi ile yeni patrik seçildi. İşlerin arapsaçına döndürecek olan bu gelişmeler üzerine Türkiye, yeni patriği sınır dışı etti. Yunanistan, meseleyi uluslararası bir boyuta taşımak istedi. Fakat Türkiye bu durumu bir iç sorunu olarak gördü. Soruna çok kesin bir biçimde yaklaştı.

   Nihayetinde Türkiye ve Yunanistan kendi aralarında patrikhane sorununda uzlaştı. Buna göre patrik istifa ettirilecek; patrik seçimi sadece Türkiye'de yaşayan Türk vatandaşı Ortodoks Rumlar tarafından yapılacak, patrikhane üyesi metropolitler de etabli statüsünde olacaktı. 1925'te Patrik Arapoğlu istifa edince, patrikhane krizi şimdilik aşıldı ve Atatürk döneminde bir daha bu derece bir soruna yol açmadı.

 Patrikhane Sorunu ile ilgili AYRINTILI ANLATIM için BKZ.↴
http://www.sessiztarih.net/2020/06/patrikhane-sorunu-nedir.html



Derleyen: Ali ÇİMEN  





Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Mustafa Kemal Atatürkün Okuduğu Okullar LGS Özet

Resim
Mahalle Mektebi ⇒ Annesi Zübeyde Hanımın isteği üzerine başladığı ilk okul olan bu mektep, dini eğitimin ön planda olduğu geleneksel eğitim veren bir okuldu. Kısa bir süre sonra küçük Mustafa  bu okuldan ayrıldı. Burayı yarıda bıraktı, bitirmedi. ŞEMSİ EFENDİ MEKTEBİ  ⇒  Mahalle Mektebi'ni bitirmeden ayrılmasından sonra babasının isteğiyle bu ilkokulda okumaya başladı. Batı tarzında eğitim veren modern bir ilkokuldu. Mustafa Kemal Şemsi Efendi İlkokulu'nu bitirmiştir. NOT  ⇒ Osmanlı'da farklı tarzda eğitim veren okulların varlığı eğitim-öğretim birliğinin olmadığının göstergesidir. Selanik Mülkiye Rüştiyesi    ⇒ Küçük Mustafa'nın yine istemeden gittiği bir okuldur. Askeri olmayan ortaokul olan Mülkiye Rüştiyesini de Mahalle Mektebi gibi kısa bir süre içerisinde yarıda bıraktı. SELANİK ASKERİ RÜŞTİYESİ   ⇒ (1893)Annesi asker olmasını istemediğinden, ondan habersiz bir biçimde askeri ortaokul sınavlarında başarılı olup askeri ortaokula...
Devamı

Atatürk ve Dayısının Çiftliğindeki Günleri

Resim
Mustafa Kemal'in Çiftlik Hayatı Mustafa Kemal, Selanik Şemsi Efendi İlkokulu'nda okulun altıncı sınıfında, yani orta kısmının ikinci bölümünü de bitirdiği dönemde babası Ali Rıza Efendi'yi kaybetmenin (28 Kasım 1893) acısını yaşadı. Şok yaşayan aile Zübeyde Hanım'ın isteği üzerine bir müddet Selanik yakınlarındaki Langaza'ya gitti. Orada küçük Mustafa'nın dayısı Hüseyin Ağa, çiftlikte çalışıyordu. Zübeyde Hanım maddi zorluklar yüzünden bu tercihi yapmıştı. Çiftlikte dayısı Hüseyin Ağa ile birlikte çiftlik işlerine yardım etti. Doğayla iç içe oldu. El becerilerini geliştirdi. Bakla tarlsında bekçilik yaptı. Bu çiftlikte bir dönem kalan Mustafa Kemal öğrenim hayatına da ara vermek zorunda kalmıştı. Mustafa'yı buradaki Rum Kilise Okulu'na yollamayı düşünmüşlerse de kendisi buna karşı çıkmıştı. Çiftliğin Arnavut yazıcısı Kamil Efendi'nin ve komşuları Hatice Hanım'ın verdiği derslerden de memnun kalmamıştı. Eğitim imkanından yoksun kalan bu ...
Devamı

Yurt Açan-Yurt Tutan-Yurt Kurtaran Savaşları Nedir?

Resim
Tarihte; Malazgirt Savaşı "Yurt Açan Savaş", Miryokefalon Savaşı "Yurt Tutan Savaş", Büyük Taarruz "Yurt Kurtaran Savaş", Dandanakan Savaşı "Devlet Kuran Savaş" olarak nitelendirilir.    26 Ağustos 1071'de Büyük Selçuklu Devleti ile Anadolu'ya egemen olan Bizans İmparatorluğu arasında Malazgirt Meydan Savaşı yapıldı. BSD Sultanı Alparslan'ın orduları Romen Diyojen'in Bizans Ordusunu hezimete uğrattı. Bu savaştan sonra Türkler Anadolu'yu yurt edinmeye başladı. " Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı."    11 Eylül 1176'da Anadolu Selçuklu Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında Denizli-Isparta arasındaki bölgede Miryokefalon  ( Myriokephalon)  Savaşı yapıldı. Bizans İmparatorluğu'nun bu savaştaki amacı Türkleri Anadolu'dan çıkarmaktı. ASD Sultanı II. Kılıç Arslan'ın orduları Bizans ordularını bozguna uğrattı. Böylece Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti. Türklerin Anadolu'dan atılamay...
Devamı