Osmanlı'da Hayır Derneği- Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti
Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı döneminde faaliyet gösteren sosyal yardım cemiyetidir. Halktan topladığı bağışlar ile asker ailelerine yardım etmiştir. Döneminde ''Mehmetçik Vakfı'' gibi çalışarak çeşitli faaliyetler yürütmüştür. Sosyo-kültürel amaçlarla hareket eden ve ülkenin her yerine dağılmış bir paramiliter (yarı askeri- askeri güce yardımcı sivil örgüt) kuruluştur. Partiler üstü ve tarafsız bir yapıyı savunmasına rağmen İttihat ve Terakkiye yakınlığı ile bilinen bir cemiyettir.
![]() |
Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti Biçki Yurdu Madalyası |
1 Şubat 1913'te İstanbul'da kuruldu. İlk beyannamesinde cemiyet; "Vatanı kurtarmak için uzanacak her ele
sarılacağız, öpeceğiz ve vatanı kurtaracağız" diyerek amacını ortaya koydu. Cemiyet, halktan kimselerin, özellikle yoksul asker ailelerinin giderlerini karşılamıştı. Orduya yardım amacı ile kurulmuştu. Ordunun kışlık ihtiyaçlarına katkı yaptılar. Cephe gerisinde hastaneler kurulmasına ve teknik imkanların sağlanmasına ön ayak oldular.
Cemiyet, kaynak olarak halktan para toplamış; sinema, tiyatro gösterileri ve spor karşılaşmaları organizasyonları yaparak savaş döneminde sosyo-kültürel bir ortam oluşturmuştu. Hayır amaçlı Müdafa-i Milliye rozetleri sattılar. Piyangolar düzenlediler.Bu organizasyonlardan sağlanan tüm gelirler yardım amaçlı kullanıldı. Sarayın da dikkatini çeken cemiyet, 1914 yılında Hilal-i Ahmer ve Donanma Cemiyeti ile birlikte
kamu yararına hizmet eden dernek ve cemiyetler statüsüne kavuştu.
Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti yapacağı çalışmalar ile ilgili çalışma heyetleri oluşturdu. Bunlar; Sıhhiye Heyetleri, Gönüllü Heyetleri, İrşad Heyetleri, İdare Heyeti (Heyet-i Faale)
Hanımlar Heyeti, Mümaresat-ı Bedeniye ve Askeriye Heyetleri'ydi. Bu heyetler sayesinde bir çok yardım desteğinde ve faaliyetlerinde bulundular.
6 yıllık faaliyetleri ile halkın ve sarayın takdirini kazanmasına rağmen Mondros'un imzalanması ile cemiyet dağılmaya başladı. Damat Ferit Hükümetinin de etkisiyle padişah tarafından Nisan 1919'da cemiyetin varlığı sona erdi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
![]() |
Makbuz |
Kaynakça:
→Erdal AYDOĞAN, ''PARAMİLİTER BİR KURULUŞ OLAN MÜDÂFAA-İ MİLLİYE CEMİYETİ'NİN KURULUŞU VE I. DÜNYA SAVAŞl'NDA BAZI ÇALIŞMALARI, Atatürk Üniversitesi Atatürk Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, 2003, s.67-75.
Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴
Yorumlar
Yorum Gönder