Muvakkithâne Nedir?

Sözcük anlamıyla; vakti tayin eden kimseye muvakkit, muvakkitin iş yaptığı odaya muvakkithâne denir. Zamanın ayarlandığı odalardır. Muvakkit, tam ayarlı olan saat anlamını da taşır.

Muvakkithâne

Osmanlılar döneminde özellikle külliyelerde; imsakiyelerin, namaz saatlerinin, takvimlerin zamanlarının belirlendiği, astronomi ve astroloji çalışmalarının yapıldığı mekana muvakkithâne denir. Coğrafya ve matematik bilen zaman ustası muvakkitler, bir çeşit kamu hizmetinde bulunmuşlardır.

Eminönü Yeni Camii Muvakkithânesi

Osmanlılarda muvakkithânenin ilk örneği Fatih Camii Külliyesi (1463-1470) Muvakkithânesi olarak bilinmektedir. Rubu tahtası adı verilen zaman belirlemesi yapan üçgen biçimindeki ölçüm aracı; usturlab adı verilen yön bulma ve güneşin meridyen geçiş hesaplarını yapan bir ölçüm aracı; bir diğer ölçüm aracı olan oktant; güneş ve yıldız yüksekliği ölçümünde kullanılan daire-i muaddel buradaki en önemli ölçüm araçlarıydı. Bunlardan başka mekanik, güneş ve kum saatleri, kadran, sekstant ve zaman hat levhaları da muvakkithânelerin demirbaşlarıydı.

Belerbeyi Camii Muvakkithânesi

Dolmabahçe Camii Muvakkithânesi

Günümüzde önemli ama unutulmuş tarihi yapılar olan muvakkithânelerin bir kısmı boş bırakılmıştır. Fakat bir kısmı kafe, restoran, büfe olarak hizmet vermektedir. Tarihi değerler daha farklı bir biçimde korunabilirdi.

Günümüzde Büfehane ! olarak Kullanılan Tarihi Muvakkithâne

Derleyen: Ali ÇİMEN

Kaynakça:→Ferit DEVELLİOĞLU, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi yayınları, Ankara, 2005, sayfa 696.

→Marmaralife adlı siteye ulaşmak için BKZ.↴
https://marmaralife.com/2017/10/24/saatleri-ayarlama-enstitusu-muvakkithaneler/

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Hicrî Takvim Miladi Takvime Nasıl Çevrilir?

Örnek: Hicrî 1431 yılını Miladi Takvime Çevirme Aşamaları: I. Aşama : 1441 Hicrî yıl 33 sayısına bölünür. Çünkü 1 Hicri yıl yaklaşık 354 gündür. Hicrî takvim kamerî, yani aya dayalı düzenlenir. Güneşe dayalı düzenlenen Miladi Takvimde ise 1 miladi yıl yaklaşık 365 gündür. İki takvim arasında bir yıllık sürede 11 günlük fark görülür. Bu fark toplamda her 33 yılda 1 yıl olmuş olur. 1431/ 33 = 43,36...→ yaklaşık 43. Böylece 33 yılda 1 yıllık farktan 1431 yılda kaç yıl fark olduğu ortaya çıkar. II. Aşama : Yukarıda çıkan sonuç, Hicri yıldan çıkarılır. 1431-43= 1388 Böylece Hicri Takvimin Miladi takvim ile arasındaki fark düzeltilmiş oldu. III. Aşama : Yukarıda çıkan sonuç yıl farkı alınmış hicri tarihtir. Son olarak bu sonuca iki takvim arasında 622 yıl farkı eklenir. Hicrî Takvim başlangıcı, İslam Dini Peygamberi Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye Hicreti olayıdır. Bu olay Miladi 622'de olmuştur. 622 rakamı iki takvim arasındaki yıl farkı

Devamı

Yurt Açan-Yurt Tutan-Yurt Kurtaran Savaşları Nedir?

Tarihte; Malazgirt Savaşı "Yurt Açan Savaş", Miryokefalon Savaşı "Yurt Tutan Savaş", Büyük Taarruz "Yurt Kurtaran Savaş", Dandanakan Savaşı "Devlet Kuran Savaş" olarak nitelendirilir. 26 Ağustos 1071'de Büyük Selçuklu Devleti ile Anadolu'ya egemen olan Bizans İmparatorluğu arasında Malazgirt Meydan Savaşı yapıldı. BSD Sultanı Alparslan'ın orduları Romen Diyojen'in Bizans Ordusunu hezimete uğrattı. Bu savaştan sonra Türkler Anadolu'yu yurt edinmeye başladı. " Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı." 11 Eylül 1176'da Anadolu Selçuklu Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında Denizli-Isparta arasındaki bölgede Miryokefalon ( Myriokephalon) Savaşı yapıldı. Bizans İmparatorluğu'nun bu savaştaki amacı Türkleri Anadolu'dan çıkarmaktı. ASD Sultanı II. Kılıç Arslan'ın orduları Bizans ordularını bozguna uğrattı. Böylece Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti. Türklerin Anadolu'dan atılamay

Devamı

Gülbank Duası Nedir?

Tekke âyinlerinde, saraylarda yapılan merâsimlerde, yeniçerilerin törenlerinde hep bir ağızdan yüksek sesle okunan ilâhi ya da duâlara GÜLBANG (Gülbank) denir. Gülbanklar genellikle Türkçe ve topluca edilen dualardır. Allah'a yalvarıp yakarma için söylenen dualardır. Yapılacak, ortaya konulacak iş; hayır, mutluluk, başarı getirsin diye yapılan dualardır. Osmanlıca sözlükte ise Gülbang-ı Muhammedî, ezan demektir. Yeniçeri Gülbankı Özellikle Bektaşilik, Mevlevîlik ve diğer bazı tarikatlarda çok yaygın bir dua geleneğiydi. Osmanlı Devleti'ndeki en stratejik askeri bölüklerden biri olan Yeniçeri Ocağı'nda bu gelenek yüzlerce yıl sürdürüldü. Yeniçeriler Bektaşîydi, Ocağ-ı Bektaşîyân'dı. Ayrıca Mehteran Bölüğünde mehterbaşı da gülbank okurdu. Özellikle tarihi Edirne Kırpınar Yağlı güreşlerinde ve diğer yağlı güreşlerde gülbank geleneği günümüze dek sürdürülmüştür. Yine esnaf teşkilatı olan Ahilikte, çıraklık, kalfalık ve ustalık törenl

Devamı

Sessiz Tarih

Bu Blogda Ara