Muvakkithâne Nedir?

   Sözcük anlamıyla; vakti tayin eden kimseye  muvakkit, muvakkitin iş yaptığı odaya muvakkithâne denir. Zamanın ayarlandığı odalardır. Muvakkit, tam ayarlı olan saat anlamını da taşır.
Muvakkithâne

   Osmanlılar döneminde özellikle külliyelerde; imsakiyelerin, namaz saatlerinin, takvimlerin zamanlarının belirlendiği, astronomi ve astroloji çalışmalarının yapıldığı mekana muvakkithâne denir. Coğrafya ve matematik bilen zaman ustası muvakkitler, bir çeşit kamu hizmetinde bulunmuşlardır.
Eminönü Yeni Camii Muvakkithânesi

  Osmanlılarda muvakkithânenin ilk örneği Fatih Camii Külliyesi (1463-1470) Muvakkithânesi olarak bilinmektedir. Rubu tahtası adı verilen zaman belirlemesi yapan üçgen biçimindeki ölçüm aracı; usturlab adı verilen yön bulma ve güneşin meridyen geçiş hesaplarını yapan bir ölçüm aracı; bir diğer ölçüm aracı olan oktant; güneş ve yıldız yüksekliği ölçümünde kullanılan daire-i muaddel buradaki en önemli ölçüm araçlarıydı. Bunlardan başka mekanik, güneş ve kum saatleri, kadran, sekstant ve zaman hat levhaları da muvakkithânelerin  demirbaşlarıydı.

   
Belerbeyi Camii Muvakkithânesi


Dolmabahçe Camii Muvakkithânesi

Günümüzde  önemli ama unutulmuş tarihi yapılar olan muvakkithânelerin bir kısmı boş bırakılmıştır. Fakat bir kısmı kafe, restoran, büfe olarak hizmet vermektedir. Tarihi değerler daha farklı bir biçimde korunabilirdi.





Günümüzde Büfehane ! olarak Kullanılan Tarihi Muvakkithâne



Derleyen: Ali ÇİMEN

Kaynakça:Ferit DEVELLİOĞLU, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi yayınları, Ankara, 2005, sayfa 696.

 Marmaralife adlı siteye ulaşmak için BKZ.
  https://marmaralife.com/2017/10/24/saatleri-ayarlama-enstitusu-muvakkithaneler/


Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Atatürk ve Dayısının Çiftliğindeki Günleri

Yurt Açan-Yurt Tutan-Yurt Kurtaran Savaşları Nedir?

İstanbul'da Doğan ve Ölen İlk Osmanlı Padişahı Kimdir?