Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal'in katıldığı ilk savaştır. Emperyalizme (sömürgecilik) karşı başarı sağladığı ilk savaştır. Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal'in komutanlık ve teşkilat kurmadaki üstün niteliğini gösterdiği ilk savaştır. Gayri nizami harp (kural dışı savaş-yıpratma savaşı) tekniklerini kullandığı ilk savaştır.
Trablusgarp'a gitmek üzere, M. Kemal gazeteci Mustafa Şerif takma adıyla, 15 Ekim 1911'de; Yakup Cemil, Hakkı ve Naci Beylerle, sahte pasaportlarla İstanbul'dan ayrıldı. Amaç Mısır üzerinden Libya'ya girmekti. Çünkü deniz yoluyla direkt Trablusgarp'a girmek çok zordu. Yolda paraları bitmesine rağmen yolculuğa devam ettiler. Ancak Mustafa Kemal yolda hastalandı. İskenderiye'de 15 gün hastanede yattı. Nuri (Conker) Bey ve Fuat (Bulca) Bey de ekibe katılınca yola devam ettiler. Mısır'da tanınmamak için Arap kıyafetleri giydiler. iki defa tutuklanma tehlikesi geçirdiler. Tren istasyonunda yanlarına gelen Mısırlı bir subay, kendilerini tutuklamak için emir aldığını söyledi. Gerçeği açıklamak zorunda kaldılar. M. Kemal, güzel bir konuşma üslubu kullanarak milli ve manevi bir konuşma ile subayı ikna etti. 1 hafta boyunca çölde develerle yol aldılar. Maceralı bir yolculuk sonrası Tobruk dışındaki Türk karargahına ulaştılar.
Mustafa Kemal, bölge insanını teşkilatlandırmak için Trablusgarp'ta aşiret reisleri ve şeyhlerle görüşmeler yaptı. Savaşmaya soğuk bakan kimilerine karşı ilginç teknikler uyguladı. Örneğin; bunları İtalyan casusu olmakla suçladı. Davranışlarının onlara karşı sert olacağını belirtti. Konuşmalarında sürekli ''din kardeşlerim, kafirlerle savaşacağız'' vurgusu yaptı. Gerçekten de kullandığı teknikler işe yaramış olacak ki savaş sonuna kadar bölgedeki kabileler Türklerin yanından ayrılmadı. Bu sırada 30 Kasım 1911'de, Genelkurmay 3. Şube'den gelen bilgi; Mustafa Kemal Bey'in binbaşılığa terfi ettiği haberiydi.
Binbaşı Mustafa Kemal (Atatürk) Bey, 22 Aralık 1911'de, Tobruk'ta başarılı bir muharebe yaptı. 30 Aralık günü, arkadaşlarıyla Derne'ye geçti. Burada ilk önce, 1 Ocak 1912'de, Şark Kolu komutanı oldu. 16 Ocak günü, Derne'de muharebe sırasında gözünden yaralandı. 1 ay kadar Hilâl-i Ahmer Hastanesinde kaldı. 4 Mart 1912'deki bir hayli çetin geçen genel savaşta, hastaneden iyileşmeden çıkmasının da etkisiyle gözündeki rahatsızlık nüksetti. Bu sefer 15 gün yataktan kalkamadı. Bu süreç içinde Derne Komutanlığı'na getirildi.
Balkanlarda savaş patlak verince Derne Komutanı Mustafa Kemal Bey ve Nuri Beyler, Balkan Savaşı'na katılmak için izin istediler. Aldıkları izin sonrası Mısır'a geçtiler. Paraları bitti ve Harbiye Nazırlığı'ndan harcırah talep edildi. Avusturya-Romanya üzerinden İstanbul'a döndüler. Bu süreçte Selanik düşmüştü. Bulgar orduları ise Çatalca önlerine kadar ilerlemişti.
Balkanlarda savaş patlak verince Derne Komutanı Mustafa Kemal Bey ve Nuri Beyler, Balkan Savaşı'na katılmak için izin istediler. Aldıkları izin sonrası Mısır'a geçtiler. Paraları bitti ve Harbiye Nazırlığı'ndan harcırah talep edildi. Avusturya-Romanya üzerinden İstanbul'a döndüler. Bu süreçte Selanik düşmüştü. Bulgar orduları ise Çatalca önlerine kadar ilerlemişti.
Trablusgarp Savaşı, Atatürk için önemli bir askeri deneyim olmuştu. Az miktarda askeri birliklerle savaşma, teşkilatçılık, inisiyatif kullanma, askeri psikolojik olarak sevk ve idare ederek otorite kurma, yokluklar içinde muharebe (savaş) kazanma gibi askeri tecrübeler kazanmıştır.
Ayrıca BKZ.→M. Kemal Trablusgarp'da Hangi Takma Adı Kullandı?↴
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
Dr. Hale ŞIVGIN, ''Mustafa Kemal'in İlk Savaşı'', Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:4, Sayı:10, Kasım 1987, s. 187-195.
Yorumlar
Yorum Gönder