Osmanlı Devleti döneminde; devlet bürokrasisinde görevden alınan bürokratlara mazul; mazullere bağlanan aylıklara da Mazuliyet Maaşı denir. Görevlerinden azledilen memurlar için verilen maaş ve arpalık gelirleri yerine, mazuliyet maaşı bağlanmaya başladı.
XIX. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte devlet teşkilatlanmasında yapılan yenilikler ile bazı bürokratlar açıkta kaldı. Örneğin bazı eyalet ve valilikler mutasarrıflıklara dönüştürülünce, görevden alınan valilere bu aylık bağlanmıştı. Yine 1864 Vilayet Nizamnamesi ile taşra örgütü yapısında yapılan değişiklikler aynı sonucu doğurmuş, birçok memur açıkta kalmıştı. Bu memurlar içinde yapılan yasal düzenlemeler ile Mazuliyet Maaşı bağlandı.
Mazuliyet ödemeleri, ekonomik dar boğaz yaşayan Osmanlılar için bir kambur olarak devletin sırtında durdu. Yasal alt yapılar oluşturularak bu ödemeler devam etti. Fakat ekonomik sıkıntılar yüzünden bir düzene koyulamadı. Memur maaşlarından yapılan % 1 kesinti ile oluşturulan bir sandık fonuyla tediye edildi (ödendi).
Mazuliyet Maaşı hakkındaki son düzenleme ise 1923'te yapıldı. Memurlardan milletvekili olanlarının vekillikleri süresince son memuriyet maaşı esas olarak tekaüd ve mazuliyet aidatı verdikleri durumlarda emekliliklerine ve mazuliyet haklarından yararlanmalarına karar verildi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Kaynakça:
→Nursel MANAV, ''MAZULİYET SANDIĞI’NIN KURULUŞU VE KURULUŞUNA YOL AÇAN SEBEPLER'', Türkiyat Mecmuası, Cilt:27, Sayı:1, 2017, s. 215-224.
Yorumlar
Yorum Gönder