Ana içeriğe atla

Külliye Nedir?

   Türk-İslam toplumlarında özellikle cami çevresinde oluşturulan önemli yapı topluluklarının tümüne birden KÜLLİYE denir. Günümüz diliyle kampüs ya da bir site özelliği taşıdığı sadece benzetme amaçlı söylenebilir. 

   ''Farklı fonksiyonel yapı birimlerinin planlanıp bir arada inşa edildiği sosyal kuruluş'' diye de betimlenmiştir.  Külliye adlı yapı bütünü içinde başta cami olmak üzere; medrese, hamam, imarethane (aşevi), darüşşifa (hastane), türbe, tabhane (misafirhane), bedesten (çarşı), tıp medresesi, sıbyan mektebi, kütüphane, arasta-çarşı, kervansaray-han, sebil, çeşme, köprü, zaviye, muvakkithâne ( imsakiye, namaz saatleri ve takvimlerin hesaplandığı ve tamir edildiği yer) yapıtları bulunabilir. Bir yapı bütünün külliye olabilmesi için sayılan yapıtlardan bir kaç tanesinin olması yeterlidir. Tamamının olması gerekmez. 
Fatih Camii ve Külliyesi
   Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklulardaki ribat adı verilen kervansaraylar külliye tarzı yapılara verilebilecek örnekler içinde gösterilebilir. Anadolu'da ise en erken külliye örnekleri Artuklarda görülmektedir. Mengücekliler dönemindeki Divriği Ulu Camii, Türbesi ve Darüşşifası; Anadolu Selçuklular'da, Kayseri'de Huand Hatun Külliyesi, Konya'da Sâhib Ata Külliyesi de diğer örneklerdir.
Süleymaniye Camii ve Külliyesi

  Osmanlı Devleti döneminde ise külliyelerin sayısı daha da artmıştı. Sayı artarken içindeki yapı sayısı da artmıştı. İznik ve Bursa'daki Orhan Gazi Külliyeleri Osmanlıdaki ilk örnekler olarak karşımıza çıkar.
Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi

    İstanbul'un fethi sonrası Ayasofya'nın camiye çevrilmesi ile birlikte çevresinde bir çok yapı inşa edilmesi, burayı bir külliyeye çevirmiştir. Fâtih Camii ve Külliyesi (1463-1470) ise Osmanlı tarihi boyunca kapladığı alan olarak en büyük külliye özelliğini taşır. Beyazıt, Yavuz Sultan Selim, Haseki Sultan, Süleymaniye, Üsküdar Mihrimah Sultan, Sultan Ahmet gibi daha çok fazla sayıda külliye İstanbul'da inşa edilmiştir. Edirne'de şehir merkezindeki Selimiye Külliyesi de İstanbul dışında yapılan külliyelere önemli bir örnektir.

Sultanahmet Camii ve Külliyesi

Derleyen: Ali ÇİMEN


KAYNAKÇA:

İslam Ansiklopedisi
Bu ansiklopediye  genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴

Prof. Dr. Gönül Cantay, ''Türk Mimarisinde Külliye'' adlı makaleden yararlanılmıştır.
Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.


Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Misak-ı Milli'den Verilen İlk Taviz Neresidir?

Misak-ı Milli'den verilen ilk taviz Batum'dur . Sovyet Rusya ile TBMM arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Anlaşması'nda Sovyetler, TBMM'nin Misak-ı Milli sınırlarını tanımıştı. Ancak Sovyetler Birliği TBMM'nin daha önce Ermenistan ve Gürcistan ile imzaladığı anlaşmalarda belirlenen sınırı, Batum'un Gürcistan'a bırakılması şartıyla tanıdı. Gürcistan, Bolşevik rejiminin önemli uydu devletlerinden biri haline gelmişti. Lazistan'ın liman kenti Moskova Anlaşması ile Gürcülere bırakılmasına rağmen 20 Mart 1921'de Sovyetlerin ünlü Kızıl Ordu birlikleri, bölgedeki TBMM birliklerine saldırmış, hatta bir kısmını esir almıştı. Çünkü Moskova Anlaşması'nın haberi Batum'a ulaşmamıştı.  BATUM

Hicrî Takvim Miladi Takvime Nasıl Çevrilir?

Örnek: Hicrî 1431 yılını Miladi Takvime Çevirme Aşamaları: I. Aşama : 1441 Hicrî yıl 33 sayısına bölünür. Çünkü 1 Hicri yıl yaklaşık 354 gündür. Hicrî takvim kamerî, yani aya dayalı düzenlenir. Güneşe dayalı düzenlenen Miladi Takvimde ise 1 miladi yıl yaklaşık 365 gündür. İki takvim arasında bir yıllık sürede 11 günlük fark görülür. Bu fark toplamda her 33 yılda 1 yıl olmuş olur. 1431/ 33 = 43,36...→ yaklaşık 43. Böylece 33 yılda 1 yıllık farktan 1431 yılda kaç yıl fark olduğu ortaya çıkar. II. Aşama :  Yukarıda çıkan sonuç, Hicri yıldan çıkarılır. 1431-43= 1388 Böylece Hicri Takvimin Miladi takvim ile arasındaki fark düzeltilmiş oldu. III. Aşama : Yukarıda çıkan sonuç yıl farkı alınmış hicri tarihtir. Son olarak bu sonuca iki takvim arasında 622 yıl farkı eklenir. Hicrî Takvim başlangıcı, İslam Dini Peygamberi Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye Hicreti olayıdır. Bu olay Miladi 622'de olmuştur. 622 rakamı   iki takvim arasındaki yıl farkı

Atatürk Dönemi Türkiye- Fransa Arasındaki Sorunlar Nelerdir?

* Osmanlı Borçları Özet için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borc-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanli-borclari-dis-borclar-sorunu.html * Yabancı Okullar Özet bilgi için BKZ. ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/yabanci-okullar-sorunu-ozet.html Ayrıntı bilgi için BKZ.↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/osmanlidan-turkiyeye-yabanci-okullar.html * Hatay Sorunu * Bozkurt-Lotus Olayı Konu ayrıntısı için içeriğe BKZ↴ http://www.sessiztarih.net/2020/06/bozkurt-lotus-davasi-ve-onemi-nedir.html * Adana- Mersin Demiryolu'nun Millileştirilmesi