İstiklâl Marşını Yayımlayan İlk Dergi: Sebîlürreşâd

Sebîlürreşâd Dergisi İstikâl Marşı'nı ilk yayımlayan dergidir. Dergi, İstiklâl Marşı'nın güftesini, 468. sayısında 17 Şubat 1921'de yayımlamıştır.

  Sebîlürreşâd, ilk olarak Sırât-ı Müstakîm adıyla 27 Ağustos 1908'de yayım hayatına başladı. Yazı işleri kadrosunda başta  Mehmet Akif (Ersoy) Bey olmak üzere; Eşref Edip, Şerefettin (Yaltkaya), İsmail Hakkı (İzmirli), Mithat Cemal (Kuntay), M. Şemsettin (Günaltay) beyler gibi önemli isimler vardı. Dergi, 8 Mart 1912'den itibaren Sebîlürreşâd adı ile çıktı. Batıcılık anlayışına karşı İslamcılık düşüncesini benimsedi.  İlk dönemlerde İttihatçılığı destekleyen dergi, sonraki dönemlerde İttihatçıları ağır eleştirmiş, hatta İttihatçılar dergiyi yaklaşık bir  buçuk yıl kapatmışlardı. Mütareke yıllarında yeniden çıkmaya başlayan Sebîlürreşâd, bu sefer de işgalcilerin sansürüne maruz kaldı.

  İstanbul 16 Mart 1920'de İtilaf Devletleri tarafından resmen işgal edilince M. Akif Bey, Eşref Edip Bey'e; 

''Artık burada oturacak zaman değildir, gidip çalışmak lâzım. Bizim tarafımızdan halkı tenvire ihtiyaç varmış; bizi çağırıyorlar, mutlaka gitmeliyiz. Ben yarın Ankara’ya hareket ediyorum. Hiç kimsenin haberi olmasın. Sen de idarehanenin işlerini derle topla, Sebilürreşâd klişesini al, arkamdan gel. Meşihattakilerle de temas et, Harekât-ı Milliye aleyhinde halt etmesinler.” diyerek Anadolu geçip Kurtuluş Savaşı'na katıldı. Dergiyi de Anadolu'ya taşıdı.''

   Milli Mücadele döneminde Eşref Edip ve Mehmet Akif Beyler, Anadolu'da verdikleri vaazlar ve yaptıkları manevi konuşmalar ile halkı birlik ve beraberliğe davet ettiler. Kurtuluş Savaşı'nın örgütlenmesine Sebîlürreşad dergisinde yazdıkları yazılar ile destek oldular. Bir dönem Kastamonu'da bulundular. Açıksöz gazetesi yazıhanesinde çalışmalarına devam ettiler. M. Akif Bey, Safahat'ın büyük kısmını bu dergide yayımladı. Hatta İstiklâl Marşı'nın güftesini de ilk kez burada yayımladı.

   Kurtuluş Savaşı dönemi sonrası, 1925'te, Şeyh Sait İsyanı'nı bastırmak için çıkarılan Takrir-i Sükûn Yasası çerçevesinde, Sebîlürreşâd dergisi de kapatıldı. Dergi, yayım hayatına ilk kez kullandığı yeni Türk harfleri ile 1948 Mayısında tekrardan girdi. Sebîlürreşâd, 1908'den 1965'e; II. Meşrutiyet'ten 1960 darbesine kadar yakın dönemdeki bir çok olaya tanıklık etti.

Derleyen: Ali ÇİMEN

Sebîlürreşâd- 17 Şubat 1921- 468. sayı- İstiklâl Marşı

Kaynakça:

→Adem EFE, ''UZUN SOLUKLU İSLÂMCI BİR DERGİ: SEBİLÜRREŞÂD (Tarihçesi ve Bazı Sosyo-Kültürel Problemlere Yaklaşımı)'', Marife Dini Araştırmalar Dergisi, Cilt 8, Sayı:2, 2008, s. 155-178.

→TDV İslam Ansiklopedisi,  Sebîlürreşâd, C. 36, İstanbul 2009, s. 251-253.