İrade-i Seniye Ne Demektir?
Osmanlı padişahlarının özel istekte bulunduğu emir türüdür. Osmanlıca anlamı olarak ''padişah emri, buyruğu'' demektir. Padişahın fermanıdır. İrâde olarak bilinirler. Padişahın özel isteği, iradesi, düşüncesi ile ortaya konan emirdir. İrade-i Şâhâne de denir.
Padişah İrâde-i Seniyyesini sözlü ve yazılı olarak iki türlü kullanırdı. Sözlü olarak bizzat sadrazamına iletir. Tabii bu sözler, emir kabul edilir. 1839'dan sonra padişah emirlerine ''irâde, irâde-i seniyye '' denilmeye başlandı. Padişah iradesini yazılı olarak, Mâbeyn-i Hümâyun başkâtibi (sarayın baş yazıcısı) aracılığıyla sadrazama bildirirdi. Padişahlar iradelerini katipleri aracılığıyla sadrazamdan başka nazırlara da (bakanlara) iletirlerdi. 1908'den sonra padişah gücü, otoritesi, iradesi Meclis-i Mebusan ve hükümet yapıları nedeniyle zayıflamıştı. Padişah alınan kararların altına imza atan tabiri caiz ise ''noter'' iradesi olmuştu.
Derleyen: ALi ÇİMEN
Kaynakça:
→Ferit DEVELLİOĞLU, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi yayınları, Ankara, 2005, s. 445.
Yorumlar
Yorum Gönder