Halâskâr Zâbitân Grubu Nedir?

    Mayıs 1912'de, İttihatçı karşıtı Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na yakınlığı olan; ordunun siyasetten ayrılması, İttihatçı hükümetleri ve onların ağırlındaki meclisi dağıtıp yeni ve serbest bir seçimle anayasal meşrutiyete geri dönmek amaçlarıyla bir grup subay tarafından kurulan, tehditkar, silahlı ve silahsız   faaliyetlerde bulunan gizli örgütlenmeye Halâskâr Zâbitân  (Kurtarıcı Askerler ) Grubu ya da  Halâskâran (Kurtarıcılar) Grubu denir. Kurucuları arasında; Erkân-ı Harp Binbaşısı Gelibolulu Kemal, Erkân-ı Harp Kolağası Kastamonulu Hilmi, Süvari Kaymakamı Recep, Bahriye Binbaşısı İbrahim Aşkî ve Yüzbaşı Kudret Beyler vardır.

       Hükümette ve mecliste etkin bir konumda olan İttihatçıların 1912 ''Sopalı Seçimler''ini baskı ile sadece 6 muhalif mebusa karşı 270 mebus ile kazanması; muhalefetin darbeci faaliyetlere girişmesine neden oldu. Bir grup subay, Manastır'da dağa çıktı. Bu dönemde kurulan Halaskaran Grubu, bu isyanı da kullanarak hükümete bir muhtıra bildirisi yayımlayarak tehditte bulundu. İç savaş tehditleri havada uçuşmaya başladı. Bunun üzerine Said Paşa istifa etti. Yerine *''Baba-Oğul Kabinesi'' kuruldu. Böylece grup ilk amaçlarına ulaştı. Sonra savurduğu tehditler ile iyiden iyiye siyaset sahnesi ısındı. Meclis Başkanı Halil (Menteşe) Bey'e gönderdikleri tehdit mektubu sonrası meclis süresiz kapatılma kararı aldı.

    Bu grup ordu içindeki İttihatçı karşıtı olan subayların örgütlenmesidir. Siyaseti siyasetçilere bırakıp ordunun siyasete karışmasını engellemek isterler; fakat fikirleri ile uygulamaları birbirini tutmamaktadır. Çünkü tehditkar bildiriler, mektuplar yayınlayıp muhtıra veren, hükümetleri istifa ettirme çabasında bulunan bu grup da ordu kökenlidir. Siyasete yine ordu karışmıştır.  Balkan Savaşları'nın arefesinde yaşanan hükümetlerin istifa krizleri, ordudaki İttihatçı- İtilafçı kavgasına yeni bir boyut getiren Halaskaran Grubu ve yaşanan isyanlar  Osmanlı'yı çıkmaza götüren bölünmelerin bir fotoğrafı olarak ortadadır. Toplumsal uzlaşının olmadığı bir ülkede hem içte hem de dışta barış ve huzur sağlanamaz.

    

    İttihatçı hükümet darbesi olan 1913 Bâb-ı Âli Baskını sonrası Halaskaran Grubu, tasfiye edilmiştir.

     

*  Gazi Ahmet Muhtar Paşa sadrazamlığındaki hükümette oğlu Mahmut Muhtar Paşa da olduğundan bu hükümet, ''Baba-Oğul Kabinesi'' olarak anılır.

Derleyen: Ali ÇİMEN

Kaynakça:

→Prof. Dr. Sina AKŞİN, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi 1(1789-1980), Yenigün Haber Ajansı yay.,Temmuz 1997, s.84-85.

→Selim SEZER, MECLİS-İ MEBUSAN’I KAPATTIRAN MUHTIRA: HALASKÂR ZABİTAN BİLDİRİSİ, Hazırlayan: Mehmet Ö. ALKAN-Osmanlı'dan Günümüze Darbeler, Tarih Vakfı Yurt yay.,2016, s.41-52.

→Kenan OLGUN, Asker- Siyaset İlişkilerinde Bir Dönüm Noktası: HALASKAR ZABİTAN GRUBU VE FAALİYETLERİ, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Cilt :0, Sayı 7, 1999 , s.157-175.

 Yukarıda adı geçen makaleye genel ağ üzerinden ulaşmak için BKZ.↴       

http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/1028000228/1028000249.pdf?