Tarihe Yardımcı Bilim Dalları Nelerdir?

⇨Arkeoloji (Kazı Bilim) Toprak ya da su altında kalan tarihi eserlerin ortaya çıkarılmasını sağlayan bilim dalıdır. Yazının icat edilmediği dönem tarih öncesi dönemdir. Tarih biliminin bu dönemin aydınlatılmasında arkeoloji biliminden yararlandığı görülür. Çünkü tarih bilimi yazının icadıyla iş yapmaya koyulur.

⇨Coğrafya (Yer Bilim) Tarih bilimi olayın geçtiği yer konusunda en kapsamlı bilgileri coğrafya aracılığıyla öğrenir. Gerekli olan iklim, yeryüzü şekilleri, ulaşım, toprak ve su kaynakları coğrafya tarafından tarihçinin önüne konur. Bir tarihi dönemin siyasi ya da ekonomik olayları araştırılırken, o dönem yaşanan doğa olaylarının (deprem,sel, aşırı soğuklar vs.) etkisinin olup olmadığı  yazılırken coğrafyadan yararlanılır.

⇨Paleografya (Eski Yazı Bilimi) Tarihte ilk kez yazıyı icat eden Sümerlerden itibaren tüm yazıları inceleyerek tarih bilimine önemli bir katkısı olan bilim dalıdır. Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarının ortaya çıkarılmasında Arkeoloji ile birlikte büyük katkılar sunmuştur.

⇨Kronoloji (Takvim/Zaman Bilim) Tarihi olaylar zaman içerisinde özenle incelenmelidir. Bu açıdan zaman bilim önemlidir. Bir zaman ölçüsüne ve zaman başlangıcına ihtiyaç duyulur. Bu ihtiyaç giderilir. Tarihi olaylar yazılırken ya da öğretimde kullanılırken geçmişten günümüze doğru kronolojik bir sıra ile verilir. Böylece koronoloji sayesinde tarihi olaylar rahat bir biçimde incelenebilir.

⇨Filoloji (Dil Bilim) Konuşulan diller arasındaki akrabalıkları, sözcük alışverişlerini, dilsel etkileşimleri inceleyen bir bilim dalıdır. Geçmişte Sümerce, Akadça, Urartuca ya da Latince ve eski Uygur, Köktürk dilleri gibi diller çözümlendikçe; yazılı belgeler okunabilir ve böylece tarih bilimi, köklü bilgiler elde eder. Örneğin bir toplumun nereden nereye göçtüğünü Filoloji yardımı ile tespit edebiliriz.

⇨Nümizmatik (Para Bilim) Parayı icat eden ilk uygarlık Lidyalılardan itibaren tarihteki paraları inceleyen bilim dalıdır.

⇨Sosyoloji (Toplum Bilim) Sosyoloji de tarih gibi olaylara, olayların geliştirdiği olgulara bakar. Toplumsal kurumları, toplumların yaşantılarını inceler. Tarih bilimine önemli katkılarda bulunmaktadır.

⇨Epigrafya (Anıt/kitabe Bilim) Taş, mermer gibi cisimlerle yapılan şekillerin üzerindeki yazıları inceler. Camilerde,köprülerde, medreselerde, mezarlarda, anıtlarda bulunan kitabeleri inceler. Bu inceleme sonucunda o kitabeye ait olan toplumla ilgili sosyal, siyasal, ekonomik, dini inanış gibi alanlarda bilgi verebilir. Örneğin; Orhun Kitabelerinde; Köktürklerin dini inanışları ve sosyal yaşamları hakkında önemli bilgiler ortaya kondu ve tarih bilimine büyük katkı sağladı.

⇨Heraldik (Arma/Mühür Bilim) Arma, mühür, bayrak gibi özel işaretleri inceleyen bilim dalıdır.

⇨Etnoğrafya (Kültür Bilim) Ulusların kültürlerini inceleyen; bunu yaparken de bu kültürleri karşılaştırmalı olarak bütüncül bir biçimde inceleme fırsatı olan bilim dalıdır. Toplumun örf, adet, yaşam biçimleri, gelenek ve görenekleri incelenir.

⇨Diplomatik (Diplomasi/Siyaset Bilim) Devletler arası siyasi ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Uluslararası anlaşmalar, padişahların siyasi ilişkileri (örneğin fermanları), elçilerin görüşmeleri gibi siyasi her belge, her şey diplomatik biliminin konusudur. Örneğin; İlk siyasi barış anlaşması M.Ö. 1280 Hitit-Mısır arasındaki Kadeş Anlaşması diplomasinin konusudur.

⇨Ekonomi Üretim ilişkileri ve üretim araçlarını, üretim-dağıtım-bölüşüm düzenini inceleyen bilim dalıdır.

⇨Hukuk Birey-toplum-devlet arasındaki ilişkiyi adalet ve hak açısından inceler.

⇨İstatistik Bir konu hakkında veri toplar ve bunları grafik ve tablolar yardımıyla yorumlar.

⇨Antropoloji (Irk Bilim) İki bölüme ayrıldığında; Fiziki Antropoloji, milletlerin ırklarını, Sosyal Antropoloji ise kültürlerini inceler.

 ⇨Antroponimi (İsim Bilim) Şahıs isimlerini inceleyen bilim dalıdır.

⇨Onomastik (Toponomi) Yer isimlerini inceleyen bilim dalıdır.

⇨Jenoloji (Soy Bilim) Soy kütüklerini inceleyen bilim dalıdır. Genellikle devlet yönetenler büyük hanedanlar incelenir.

⇨Sigilografi (Mühür Bilim) Mühürleri(damgaları), pulları sembolik ve temsili yönleri açılarından inceleyen bilim dalıdır.

⇨Kimya (KARBON 14 DENEYİ) Radyo-karbon tarihlendirme yöntemi ile önce arkeolojiye sonra da  tarih bilimine yardımcı olur. Maddelerin X ışınları yardımıyla yaş tespiti radyo-karbon 14 deneyi ile yapılmaktadır. Bu yöntemle en güvenilir biçimde belirlenebilen en eski tarih, yaklaşık 50.000 yıl öncesidir.