III. Selim (1789- 1807) Osmanlılarda ilk kez bir plan-program çerçevesinde ıslahat yapan padişahtır. 1787 Osmanlı-Rus-Avusturya savaşlarından ders çıkaran Selim(III.) köklü ıslahatların olması gerektiği bilincine vardı. 1792 Yaş Anlaşması ile birlikte barış havasının egemen olmaya başladığı bir dönemde ıslahatlar (yenilikler) yapmaya başladı. Başta askeri olmak üzere maliye, eğitim, kültür ve yönetim alanlarında ıslahatlara başlamıştır. Bu dönem ıslahatlarına genel anlamda ''Nizam-ı Cedit Islahatları döneme de Nizam-ı Cedit (Yeni Düzen) Dönemi diyebiliriz.
Nizam-ı Cedit Dönemi ıslahatları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
↦Islahatlar için bir Meşveret Meclisi oluşturulmuş; bu meclise lahiyalar (raporlar) hazırlatılmıştır.
↦Matbaa-i Amire adıyla ilk kez devlet matbaası kuruldu.
↦Okullarda yabancı dil eğitimi zorunlu hale geldi. Fransızca resmi yabancı dil olarak okutulmaya başlandı.
↦Avrupai tarzda, modern bir ordu olan Nizam-ı Cedit Ordusu kuruldu.
↦İrad-ı Cedit Hazinesi, Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı kuruldu.
↦Yeni ordunun askerlerini yetiştirmek için Fransa'dan subaylar getirildi.
↦ Selimiye ve Levent Kışlaları kuruldu.
↦Mühendishane-i Berr-i Humayun (Kara Mühendishanesi) açılarak subay yetiştirmek amaçlandı.
↦Tersaneler ıslah edildi.
↦Yerli malı teşvik edildi. İthalat ve israf azaltılmaya, paranın değerinin korunmasına çalışıldı.
↦İlmiye sınıfında yenilikler yapıldı.
Avrupa'daki yeniliklerden anında haberdar olabilmek için; Paris, Londra, Viyana, Berlin gibi önemli Avrupa kentlerinde sürekli elçilikler açıldı. İlk daimi elçi Londra büyükelçisi Yusuf Agâh Efendidir.
Bu dönem 1807'de yeniliklere karşı kimselerin çıkardığı Kabakçı Mustafa İsyanı ile acı bir biçimde sona erdi. III. Selim, Genç Osman'ın akıbetine uğradı. Yeniçeriler tarafından katledildi.
Derleyen: Ali ÇİMEN
Yorumlar
Yorum Gönder