Dogmatik düşünce ya da dogmatizm (inakçı), bağnaz düşünce, bağnazlık demektir. Akla, mantığa, bilime, bilimsel kuşkuculuğa, araştırma- incelemeye, kanıt bulmaya, deneye ve gözleme kısacası bilimsel ilkelere aykırı olan düşüncelerin genel adıdır. Tartışmaya, eleştirmeye, kabul edilmemeye açık değildir. Bir inancın, bir topluluğun, mutlak doğrularını, gelenekselliğini baskı ile kabul ettirmesidir. Doğru bilgi; düz bir mantık ve akıl kullanılarak ulaşılabilir, ve asla sorgulanmamalıdır.
Akıl ve Bilim Çağı öncesi Orta Çağ Avrupa'sında görülen skolastik bir düşünce yapısıdır. Skolastik, temel anlamıyla Eski Yunan'da okul felsefesi olarak kullanılmaktaydı. Orta Çağ'da dinin ortaya koyduğu düşünce; temelden doğrudur ve bu düşünceyi okullarda kesin bir biçimde öğretmek yeterlidir, felsefesi skolastik felsefedir. Bu felsefe de dogmaları, dogmatizmi doğurur. Menfaat için kurgulanan bilgiler dini bir sıva ile biçimlendirilerek kesin doğrular oluşturulur. Hristiyan Katolik Kilisesi, insanlar üzerinde dogmatik baskı ile egemenlik kurarak Avrupalı Hristiyan toplumları yüzyıllarca biçimlendirmiş, yönetmiş; en önemlisi de bu durumdan maddi menfaat elde etmişti.
Yeniden Doğuş (Rönesans) çağının başlaması, kilise dogmatizmine karşı isyan bayrağı açmış, pozitif düşünce, bilimsel düşünme ilkeleri öne çıkmıştı. Bu süreçten sonra Avrupa'da yenilikler ve bilimsel gelişmeler kaçınılmaz bir biçimde tarihsel evrimde süreklilik arz etti.
Ali ÇİMEN
Yorumlar
Yorum Gönder