Sömürgecilik (Emperyalizm) Nedir? (özet)

Ham madde ve pazar arayışında olan sanayileşmiş bir ülkenin, yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin ama gelişmemiş başka ülkeleri, siyasi, ekonomik, kültürel bakımlardan egemenliği altına almaya çalışmasına ve o ülkelere yayılıp onları boyunduruğu altında yaşatmasına emperyalizm (sömürgecilik, müstemlekecilik, kolonicilik) denir.

XV. yüzyılın sonlarında Portekiz ve İspanyol denizcilerle başlatılan ilk sömürgecilik hareketleri, Hollanda, Fransa ve İngiltere ile ilerlemiş; Afrika'ya sömürge hareketleri başlamıştı. Böylece köle ticareti kavramı, İngilizlerin deyimi ile ''Afrika'ya hücum'' ortaya çıkmıştı. Ucuz iş gücü ve ham madde gereksinimleri Avrupalılarca bu yolla karşılanmaya başlandı. Artık XIX. yüzyılda sanayileşmiş İngiltere dünyanın bir numaralı gücü, bir numaralı sömürgeci ülkesi olmuştu. Afrika'dan Avustralya kıt'asına, Hindistan'a, Amerika kıt'asına; dünyanın her yerine sömürge kuran ''üzerinde güneş batmayan ülke'' İngiltere, kuşkusuz bir süper güçtü.

İngiltere gibi sanayileşmeye çalışan, büyük güç olmak isteyen diğer Avrupa ülkeleri de sömürgecilik girişimlerinde bulunmaya başlayınca çıkarlar çatıştı. Bölece I. Dünya Savaşı'nın en büyük sebeplerinden biri sömürgecilik oldu. II. Dünya Savaşı'nda da faşişt-  yayılmacı bir sömürgecilik hareketinden söz edilebilir.

Dünyada sömürgecilik, I. Dünya Savaşı sonrası, ''manda ve himaye'' kisvesi adı altında devam etse de toprakları Mondros Ateşkes Anlaşması ile işgale uğrayan Türk Milleti, M. Kemal Atatürk önderliğinde ayaklanarak, ülkesini işgale kalkışan, İngiltere, Fransa gibi dünyanın o dönem en büyük iki sömürgeci ülkesini mağlup etti. Böylece sömürgeciliğe karşı ulusal anlamda dünyada ilk kez bu denli büyük bir galibiyet elde edilerek Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

Hazırlayan: Ali ÇİMEN