Nene Hatun (1857-1955) Kimdir?

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında, Erzurum'daki Aziziye Tabyası'nın savunulmasında büyük kahramanlık gösteren 20 yaşlarındaki Erzurumlu Türk kadınıdır. 1857'de doğan Nene Hatun, 1955'te, 98 yaşında, zatürre hastalığına yakalanarak vefat etti. Ölmeden üç ay önce yılın annesi seçilmişti.

8 Kasım'ı 9 Kasım'a bağlayan gece 1877'de, Ermeni çeteleri Aziziye Tabyası'na sessizce girmiş; çoğu uykuda olan Türk askerlerini yakalayıp kılıçtan geçirmişlerdi. Sonrasında gelen Rus askerleri hiçbir zorlukla karşılaşmadan bölgeyi kontrol altına aldılar. Bu sırada baskından yaralı kurtulan bir asker durumu Erzurumlulara iletti. Sabah ezanı sonrası camilerden yapılan çağrılarla, Erzurumlulara ''Moskof askeri Aziziye Tabyası'nı işgal etti.'' bilgisi ulaştırıldı. Bundan sonra elinde silahı olan silahını, olmayanlarsa balta,kazma, kürek, tırpan, sopa, taş v.s. eline ne geçirirse tabyalara doğru koşmaya başladı. Tabyaya koşanlar arasında bir gün önce ağabeyi kollarında şehit olan, kocası cephede savaşan Nene Hatun da vardı. Hem de küçük yaştaki oğlunu ve henüz üç aylık kız bebeğini evinde bırakarak savaşa katılmıştı. 

Erzurumlular ölüme koşuyorlardı. Tabyaya yerleşmiş Rus askerleri gelenlere yaylım ateşi açıyor; ön sıradakiler o anda şehit oluyor; arkadakiler ise kararlı bir biçimde koşmaya devam ediyorlardı. Göğüs göğüse muharebe başladı. Silahlı Rus askerlerine karşı elinde kazması, küreği, taşı olan Erzurum halkı... Yarım saat içerisinde 1000 kadar şehit veren Erzurum halkı, 2300 Rus askerini öldürmüştü.

Nene Hatun anılarında bu anları şöyle özetler:

'' Ağabeyim Hasan cepheden ağır yaralı olarak bir gece önce eve gelmişti. Bir yandan ona bakarken, bir yandan da 3 aylık bebeğimi emziriyordum. Kardeşim Hasan o gece kollarımın arasında öldü. Sabaha karşı minarelerden ''Moskof Aziziye'ye girdi.''diye haykırışlar başlayınca, kardeşimin alnını öpüp, ''Seni öldüreni öldüreceğim.'' diye yemin ettim. Yavrumu Allah'a emanet ettikten sonra ağabeyimin tüfeği ile satırımı alıp dışarı fırladım. Sel gibi Aziziye'ye akıyorduk. Tabyanın mazgallarından düşman ölüm yağdırıyordu. Düşmanda iyi silah vardı; bizde de iman...İleri atıldım. Dadaşlar arasına karıştım.Satırım durmadan kalkıp iniyordu...''

Nene Hatun

Derleyen: Ali ÇİMEN