Süveyş Krizi Nedir?

Mısır Başkanı Nasır'ın 26 Temmuz 1956'da, Süveyş Kanalı'nı kamulaştırması (millileştirmesi) üzerine İngiltere, Fransa ve İsrail'in gizli bir ittifakı sonucunda gelişen olaylara ve başlayan savaşa Süveyş Krizi ya da İkinci Arap-İsrail Savaşı adı verilir.

Süveyş Kanalı'nda millileştirme açıklamaları, İngiltere ve ABD'nin isteği doğrultusunda Aswan Barajı'nın kurulmaması ve bütün bunların üstüne Mısır'ın Sovyet bloğuna ve Çin'e yaklaşması Süveyş Krizi'nin çıkmasında etkili oldu. İsrail Mısır'ı işgal ettikten sonra Fransa ve İngiltere devreye girdi. İngiltere, Nasır'ı devirmek, bölgede denetimi ele almak amacıyla Mısır'ın başkenti Kahire'yi bombalamaya başladı. İsrail-İngiltere-Fransa gizli iş birliği ve taktiği işe yaradı. Kanal İngilizlerin ve Fransızların denetimine geçti.

ABD ve SSCB bu duruma karşı çıktı. Soğuk Savaş döneminde aynı anda meydana gelen bu karşı çıkış; çok ender gerçekleşen bir durumdu. SSCB nükleer saldırı ile Avrupalıları tehdit ederken ABD'yi çekilmeleri konusunda uyardı. Bu uyarılar ve tehditler karşısında işgalci güçler bölgeden çekilmeye Birleşmiş Milletler Barış Gücü bölgeye gelmeye başladı. 1967 yılına kadar Barış Gücü, Sina Yarımadası'nda kaldı. Çekilmesiyle birlikte bu sefer Altı Gün Savaşları patlak verdi.

Savaş sonucunda bölgede ABD ile SSCB arasında bir üstünlük mücadelesi başladı. Soğuk Savaş, Ortadoğu'ya da sıçradı. ABD başkanı Eisenhower, yayımladığı mesajla Eisenhower Doktrini'ni ilan etti. Böylece Ortadoğu'yu Sovyet tehdidinden uzak tutmaya gayret etti. Avrupa'nın II. Dünya Savaşı öncesi lider ülkeleri ve dünyanın o dönem en büyük sömürgeci ülkeleri İngiltere ve Fransa'nın, bu olaydan sonra üstünlükleri kalmadığı, zayıfladıkları ortaya çıktı. II. Dünya Savaşı sonrası, dünyada ABD ve SSCB'nin üstünlükleri Süveyş krizi ile kanıtlanmış oldu. İngiltere'nin Mısır'daki üstünlüğü sona erdi. Mısır Lideri Nasır, bundan sonra daha da güçlendi.  İngiliz başbakan Anthony Eden istifa ederken, ünlü Fransız lider De Gaulle, Fransa'yı Nato'nun askeri kanadından çekti. ABD'ye güvenilmeyeceğini farketmişti. Ayrıca Fransa'nın bağımsız bir dış politika izlemesi için nükleer çalışmalara da önem verdi. Kısacası, Süveyş Krizi sonrası, ABD ve SSCB'nin iki büyük güç olduğu İngiltere ve Fransa'nın geride kaldığı netleşti.

Sina Yarımadası