II. Dünya Savaşı Sırasında Yapılan Konferanslar Özet

Atlantik Bildirisi (1941)

ABD Başkanı Roosevelt ile İngiltere Başbakanı Churchill'in birlikte yayınladıkları bu bildiri, I. Dünya Savaşı sırasındaki Wilson İlkeleri'ne benzetilebilir. Kısaca ABD savaşa katılmadan önce İngiltere'yi de yanına alarak savaş sonrası şartları belirledi. Savaş sonrası; 

* Uluslar kendi kaderlerini kendileri belirleyecek. (Self Determinasyon)

* Savaştan sonra toprak kazanılmayacak.

* Silahsızlanmaya gidilecek.

Atlantik Bildirisi

Casablanca Konferansı (1943)

ABD Başkanı Roosevelt ile İngiltere Başbakanı Churchill arasında yapıldı. Mihver devletlerin kayıtsız-şartsız teslim alınması ve Türkiye'nin de savaşa katılması kararlaştırıldı.

Washington Konferansı (1943)

ABD Başkanı Roosevelt ile İngiltere Başbakanı Churchill arasında yapıldı. İtalya'nın savaş dışı bırakılarak Avrupa'da etkisiz hale getirilmesi ve Türkiye'nin savaşa sokulması kararlaştırıldı.

Tahran Konferansı (1943)

ABD Başkanı Roosevelt, İngiltere Başbakanı Churchill, SSCB lideri Stalin arasında yapıldı. Savaş sonrası barış için uluslararası bir örgütün kurulması kararlaştırıldı. Türkiye'nin savaşa girmesi konuşuldu. 

Yalta Konferansı (4-11 Şubat 1945)

ABD, SSCB ve İngiltere arasında gerçekleşti. Buna göre;

* 1 Mart 1945'e kadar Mihver Devletler'e savaş ilan eden ülkelerin Birleşmiş Milletler'e alınması kararlaştırıldı.

* Almanya'nın üç işgal bölgesine ayrılması istendi.

*Türk boğazlarının statüsünün SSCB lehine değiştirilmesi kararı alındı. Bu kararın Türkiye'ye bildirilmesi istendi.

Yalta Konferansı

San Francisco Konferansı (Nisan 1945)

Türkiye de dahil 51 ülke katıldı. Birleşmiş Millet teşkilatı resmen kuruldu 24 Ekim 1945). ABD, İngiltere, SSCB, Çin, ve Fransa'ya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde daimi üyelik ve veto hakkı verildi.  Konferans devam ederken, Almanya 7 Mayıs 1945'te kayıtsız şartsız teslim olmuş ve Avrupa'da savaş sona ermişti.

BM'nin Kuruluşu

Postdam Konferansı (17 Temmuz- 2 Ağustos 1945)

Savaş sonrası durumun görüşüldüğü bu toplantı ABD,SSCB ve İngiltere'nin yaptığı son büyük toplantıdır. Konferansta Almanya ve Avusturya, dört işgal bölgesine ayrılmıştır.

Churchill-Roosevelt-Stalin

Bu konferanslardan başka Türkiye'yi II. Dünya Savaşı'na sokabilmek amacıyla Adana ve Kahire'de Türkiye ile masaya oturulmuştur:

Adana Konferansı (30 Ocak- 1 Şubat 1943)

İngiltere Başbakanı Churchill ile Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Türkiye Başbakanı Şükrü Saraçoğlu arasında  yapılan görüşmedir. Görüşmede Türkiye'nin savaşa dahil olması istenmiş; Türkiye ise hazırlıksız olduğunu belirterek savaş dışı kalmayı başarmıştır. Bu arada müttefik devletler ile yakınlaşmıştır.

Kahire Görüşmeleri (4- 6 Aralık 1943)

İngiltere Başbakanı Churchill, ABD Başkanı Roosevelt, Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü arasında yapıldı. Türkiye, savaşa girmezse savaş sonrası yalnız kalacağı bildirildi. Müttefiklerin Türkiye'ye olan baskısı artınca, Türkiye, savaşa girmeyi sadece ilke olarak kabul etti. Yeterince silah verilmedikçe savaşa giremeyeceğini belirtti. 

NOT: Türkiye Adana Konferansı, Tahran Konferansı ve Kahire Görüşmeleri'nde savaşa katılması için açıkça çağrıldı. Casablanca ve Washington Konferansları'nda ise savaşa katılması kararlaştırılmıştı. Fakat Türkiye II. Dünya Savaşı'na katılmadı. Sadece 23 Şubat 1945'te, BM'ye kurucu üye olabilmek için Almanya ve Japonya'ya kağıt üzerinde savaş açtı. 

Roosevelt-İnönü-Churchill

Derleyen: Ali ÇİMEN