Türk Tarih Kurumu Nedir?

Türk Tarih Kurumu

Türk Milleti'nin ulus bilincini sahiplenmesi amacı çerçevesinde; Türk Tarihi'ni aydınlatmak ve buna sahip çıkmak amacıyla bizzat M. Kemal'in yönlendirmesiyle, 15 Nisan 1931'de ''Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'' kuruldu. Dernek, sonradan Türk Tarih Kurumu adı altında bilimsel alanda büyük bir ün kazandı.

TTK

Türk tarihi, tarihin akışını hemen her dönemde etkilemişti. Böyle büyük bir tarihin anlayışı, Osmanlı zamanında henüz doğmamıştı. Osmanlı devrindeki tarih kitapları genelde İslam Tarihi anlatıyor; İslamiyet öncesi Türk tarihinden ise bahsetmiyordu. Kısacası bu dönemde tarih anlayışı ümmetçi bir anlayıştı. Ulusçuluk bilinmiyordu. İşte Türkiye Cumhuriyeti, kuruluş felsefesi gereği Türk tarihini incelemek için bir kurul oluşturdu. Türk Ocakları 28 Nisan 1930'da 6. kurultayını yapmaktaydı. Atatürk'ün katıldığı bu kurultayda, onun isteği ile Afet İnan, tam 40 imzadan oluşan bir istek sundu: ''Türk tarih ve medeniyetini ilmî surette tedkik etmek için hususi ve daimî bir heyetin teşkiline karar verilmesini ve bu heyetin azasını seçmek salahiyetinin Merkez Heyeti'ne bırakılmasını teklif ederiz.''

Verilen tekliften sonra kurultayda Türk Ocakları Kanunu'na eklenen madde ile 16 üyelik bir tarih tetkik cemiyeti oluşturuldu. Böylece Türk Tarih Kurumu'nun temelleri atılmış oldu. 29 Mart 1931'de ise Türk Ocakları'nın 7. kurultayında ocak, kapanma kararı aldı. Bundan sonra 12 Nisan 1931'de Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti adıyla Türk Ocaklarındaki ilkeler temel alınarak yeniden teşkilatlandırıldı. 1935'te adı ''Türk Tarihi Araştırma Kurumu'' olan cemiyet, son olarak Türk Tarih Kurumu adıyla kabul edildi. Kurumun başkanlığını ilk olarak Tevfik Bıyıklıoğlu üstlendi. 1932-1935 yılları arasında ise Prof. Dr. Yusuf Akçura başkanlık yaptı. 

 Türk Tarih Kurumu, lise tarih kitapları bastı. Atatürk'ün adını koyduğu ''Belleten'' adlı tarih dergisi çıkarıldı. Osmanlı tarihçisi İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın çeşitli kitaplarını, Piri Reis'in ünlü ''Kitab-ı Bahriye'' adlı kitabını bastı. Kurum, yaptığı bilimsel araştırmalar ve bastığı yayınların yanı sıra uluslararası Türk Tarihi Kongreleri düzenledi. 1943'ten 2010 yılına kadar 16 kongre düzenledi. Kongre çalışmaları da yaklaşık 48 ciltlik bir eser haline getirildi. Ayrıca yine Atatürk'ün isteği ile 22 Ağustos 1935'te ilk kazı çalışmasını, Alacahöyük Kazısı'nı başlattı. Türk kültürünün en eski uygarlıklardan birisi olduğu, dünya medeniyetine ne derecede katkı yaptığı, Türk yurdu ülkesi hakkındaki şüpheleri, milli tarihin geliştirilmesi çalışmalarında araştırmalar yaptı.

Atatürk'ün 5 Eylül 1938 tarihli vasiyetnamesinde; İş Bankası'ndaki hisselerinin gelirlerinin yarısını bağışlaması, Türk Tarih Kurumu'na verdiği önemin en büyük kanıtlarından biriydi. Yaşamının son günlerine kadar kurumun çalışmalarına liderlik yapan, hatta son okuduğu kitabın kurumun çıkardığı tarih makaleleri yayımlayan ''Belleten'' dergisi olan Atatürk, tarihe verdiği büyük önemi şu sözlerle belirtti:

''Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır.''