Osmanlı'da Padişah Sarayları Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nde Padişah Sarayları Nelerdir?

Edirne Sarayı:

Topkapı Sarayı’ndan sonraki en büyük Osmanlı sarayıydı. Osmanlı Devleti’nin İstanbul’dan önceki başkenti Edirne’de II. Murat devrinde yapılmaya başlandı. Fatih döneminde yapımı tamamlanan saray; 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı- Rus Savaşı) sırasında sarayın yanındaki cephaneliğin düşmanın eline geçmemesi amacıyla havaya uçuruldu. Bu patlama sonrasında çıkan yangın saraya sıçradı. Saray yangın nedeniyle harabeye döndü.

Topkapı Sarayı:

1478’de Fatih Sultan Mehmet döneminde İstanbul’da inşa edildi. Osmanlı Devleti XIX. yüzyıla kadar Topkapı Sarayı’ndan yönetildi. Saray, batı etkisinin görülmediği sade, süssüz tipik, klasik bir Osmanlı sarayıydı. Marmara Denizi’ni, Haliç’i ve Boğaziçi’ni gören konumuyla 700.000 metrekareye çevrilmiş Topkapı Sarayı, Osmanlı Tarihi’nin en büyük tanıklarından biriydi.

Sultanın ve ailesinin resmi evi olmakla birlikte, Divan-ı Hümayun’un toplandığı, resmi devlet erkânının merkeziydi. Devletin hazinesi, darphanesi, resmi arşiv kayıtları burada bulunurdu. Sonraları 400 kadar odadan oluşan harem de saraya yerleştirildi. Enderun ise sarayın okuluydu. Yetenekli devşirme gençlerin devlet hizmeti için yetiştiği disiplinli bir öğrenim kurumuydu.

Topkapı Sarayı

Osmanlı padişahları 1853 yılından itibaren Dolmabahçe Sarayı’na yerleşmeye başladı. Böylece Topkapı, resmi saray olma özelliğini kaybetti. Zamanla unutulan bu yapı, bir harabeye dönüşmeye başladı. Türkiye Cumhuriyeti döneminde ise 1924’te müzeye dönüştürüldü. Uzunca bir süre ise eski sade ve klasik yapısına kavuşması amacıyla restore edildi.

Dolmabahçe Sarayı:

1855’de padişah Abdülmecit döneminde yapımı tamamlandı. Batı tarzında inşa edildi. Mimarlar Nigogos Balyan ve Garabet Balyan tarafından barok tarzında oluşturuldu.

Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün hayata gözlerini yumduğu bu saray 1984 yılından itibaren müze olarak kullanılmaya başlandı.

Dolmabahçe Sarayı

Dolmabahçe Sarayı

Dolmabahçe Sarayı

Beylerbeyi Sarayı:

1861- 1865 yılları arasında Sultan Abdülaziz tarafından eski, ahşap bir sahil sarayının yerinde yaptırıldı. Sarayın mimarı ise Sarkis Balyan’dı.

Saray, 1909’da restore edildi. Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı sultanlarından II. Abdülhamit burada yaşamaya başladı. Daha sonra ise müze olarak kullanılmaya başladı.

Beylerbeyi Sarayı

Çırağan Sarayı:

Abdülmecit döneminde yapılmaya başlanan saray, Abdülaziz döneminde 1871 yılında tamamlandı. Saray Sarkis Balyan’a yaptırıldı.

Çırağan Sarayı

Yıldız Sarayı:

İlk olarak Osmanlı padişahlarından III. Selim’in (1789- 1807) annesi Mihrişah Sultan için yaptırılmıştı. Sultan II. Abdülhamit döneminde ise ana saray olarak kullanıldı. Osmanlı Devleti’nin son sarayıydı.

Yıldız Sarayı

NOT: Osmanlı Devleti ilk sarayını Bursa'da yaptı. Diğer başkenti Edirne'de ise ikinci sarayını yapan Osmanlıların en ciddi saray yapımı İstanbul'da Fatih devrindeki Topkapı Sarayı 'ydı.

Hazırlayan: Ali ÇİMEN