Asya Hun Devleti'nin Özellikleri Nelerdir?

Asya Hun Devleti

(MÖ. III. Yy.- MS. 216)

*Tarihte bilinen ilk Türk devletidir.

*Biline ilk hükümdarı Teoman’dır.

*Orhun ve Selenga ırmakları arasında yaşamışlardır.

*Başkenti Ötüken’dir.

*Asya Hunları, Türk Tarihi’nde Çinliler ile ilk kez yazılı anlaşma yapmışlardır.

*Uzunluğu 3000 km, yüksekliği 6 metre, 40 kapıdan oluşan tarihi Çin Seddi, Türk akınlarından korunmak amacı ile yapılmıştır.

*Devletin en parlak dönemi, (MÖ. 209- MÖ. 174) Mete Han (Mao- Dun) dönemidir.

Mete Han

*Mete Han, Asya’daki tüm Türk topluluklarını tek çatı, tek bayrak altında toplayan ilk Türk hükümdarıdır.

*Mete Han, tarihte ilk kez orduda onluk sistemi oluşturan, Türk Tarihi’nde ilk kez düzenli orduyu kuran hükümdardır.

*Günümüzde Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olan MÖ. 209, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın tahta kuruluş yılı olarak kabul edilir.

*Oğuz Kağan Destanı, Mete Han’ı anlatır.

*Bu dönemde en önemli mücadele Çin ile İpek Yolu’na egemen olma mücadelesidir.

*Mete Han, Çin’e egemen olmuştur. Fakat Çin’e yerleşmemiştir. Çünkü kalabalık Çin nüfusu içinde Türk benliğini yitirmekten çekinmiştir.

*Mete Han’ın güçlü devlet politikasının temelleri şunlardır:

Siyasi Güç+ Askeri Güç+ Ekonomik Güç = Güçlü Devlet

*İslamiyet Öncesi Türk Devletleri’nde Türklerde oluşturulan Veraset Sistemi’nde; ‘’Ülke hükümdar ve ailesinin ortak malıdır.’’ prensibi uygulanmıştı. Bu durum taht kavgalarını doğurdu. Bu yüzden Eski Türklerde merkezi otorite sürekli zayıflama tehlikesi geçirmişti. Çinli prenseslerle Türk hakan ve tiginlerinin evlenmesi de devleti zayıflatmıştı. Çinli prenseslerin entrikaları, hanedan üyelerini birbirine düşürmesi, Çin ülkesinden gelen hediyelerle boy beylerinin zamanla itaat altına alınması Büyük (Asya) Hun Devleti’nin yıkılmasına zemin hazırladı.

Özellikle Mete Han’ın ölümünde sonra devlet zayıflamaya başladı. Mete’nin oğlu Ki-ok (MÖ. 174- MÖ. 160) döneminde Çin ile mücadele yerine Çinli prenseslerle evlilikler tercih edildi. Devletin parçalanmasına zemin hazırlandı.

Parçalanan Asya Hun Devleti MÖ. 58’de Batı Hunları ve Güney Hunları diye ikiye ayrıldı. Batı Hunları MÖ. 36’da Çin egemenliğine girdi. Güney Hunları ise MS. 48’de Güney ve Kuzey olmak üzere ikiye ayrıldı. Güney Hunları MS. 216’da Çin baskısı ile yıkıldı. Kuzey Hunları ise MS. 159’da Siyenpilerin baskıları ile yıkıldı. Kuzey Hunları, Balamir komutasında Karadeniz’in kuzeyinden Avrupa’ya doğru göç ettiler. Tarihte ‘’Kavimler Göçü’’ olayına neden oldular. 

Asya Hun Devleti Haritası