İbni Sina Kimdir?

İbni Sina

(980-1037)

Tıp bilimiyle ilgili araştırmaları ve El Kanun Fit Tıp adlı kitabı bulunan ünlü Türk-İslam bilginidir. Mikrobu keşfeden hekimdir. Küçüklüğünden beri çevresini şaşırtacak kadar büyük bir zekaya sahip olduğu bilinen İbn-i Sina, gece gündüz kitap okuyan, mum ışığı altında sabahlara kadar çalışan bir bilgindi.

Buhara Emiri Nuh İbn-i Mansur’u ölüm döşeğinden kurtaran İbn-i Sina, Samanoğulları sarayının kütüphanesinde çalışma izni aldı. Burada kitap yazarak ilim hayatını sürdürdü. İçinde fizik, astronomi, felsefe konularının da olduğu 150 kadar eser verdi. Farsça ve daha çok Arapça yazdığı eserleri arasında tıp eserleri en ünlüleriydi. Yaklaşık 600 yıl doğu ve batı kültürlerindeki hekimliğe hükmetmişti. Eserleri Batı dillerine çevrildi. Türkçe yazmadığı için Avrupa kendisini İranlı olarak tanımıştı. Batılılar kendisine Avicenna, Hâkim-i Tıb (hekimlerin Hükümdarı) lakapları verdiler.

Resmi olarak saray doktorluğu yapan ve hekimlik yaşamına henüz 16 yaşında başlayan İbn-i Sina; bazı hastalıkların bulaşmasında gözle görülemeyecek kadar küçük bir kısım yaratıkların olduğunu, bu bilinmeyen mahlûkların insanları hasta ettiğini belirtmişti. Mikroskobun olmadığı bir dönemde mikrobun varlığına ulaşması hayli enteresandır.

Ameliyatlarda ilk defa uyuşturucu ilaçlar kullandı. Kanın gıda taşıyan bir sıvı olduğunu, kızıl, şarbon, karaciğer, sarılık hastalıklarını keşfetti. Kemiklerin iltihaplanabileceğini, şeker hastalarının idrarındaki şeker bulunduğunu, suyun filtre ile mikroplardan temizlenebileceğini bile belirtti.

Matematik, astronomi, geometri, felsefe, kimya alanlarında da çalışmış, Kimya biliminin bugünkü haline gelmesinde büyük etkileri oldu. ‘’Şifa’’ adlı eseri ise bir felsefi ansiklopedisiydi.

Eserleri:

El Kanun Fit Tıp

Kibü’ş Şifa

El Hutup

Kitab’ün Necat

El İşaret Vet-Tenbihat

Hikme-i Meşrikiyye

Hikmet-i Aruzi

En Nebat Vel Hayevan

Ed Düstur Ut Tıbbi

Lasan’ül Arab

Esbabu Hudus-il Huruf

Derleyen: Ali ÇİMEN